Antioksidan Nedir? Antioksidanlar İle Hücre Yıkımlarından Kurtulun
Antioksidan son yıllarda ismini sıkça duyduğumuz bir kelime. Birçok sağlık faydası olduğu söylenilen antioksidan bunu nasıl sağlıyor? Hangi yiyecekler antioksidan bakımından zengin? Bu sorulara cevap vermeden önce “serbest radikaller nedir?” onu açıklamamız lazım.
Antioksidan Nedir? Kısaca
Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.
- Dikkat
- Normal
Antioksidan Nedir?
Antioksidanlar serbest radikallere bağlanarak bu zararlı moleküllerin yıkıcı etkisini ortadan kaldıran organizmalardır. Antioksidanlar ayrıca zarar görmüş hücrelerin tamirini de sağlar.
Antioksidan Nelerde Bulunur?
Kakao, üzüm çekirdeği, yeşil sebzeler, baklagiller, ahududu, yaban mersini, çilek, böğürtlen, tarçın, zerdeçal, ada çayı, karanfil, zencefil, boğadikeni, elma, soğan, çay, kereviz ve yeşil biberde bulunur.
Serbest Radikaller Nedir?
İnsan vücudu içerisinde aynı anda milyonlarca işlem gerçekleşmektedir ve bunların hepsi oksijene ihtiyaç duyarlar. Ne yazık ki, hayat veren oksijenin aynı zamanda zararlı yan etkileri de olmaktadır. Bu da oksitleyici maddeler aracılığıyla meydana gelmektedir. Genelde “serbest radikaller” olarak adlandırılan bu maddeler hücrelere zarar verip, kronik hastalıklara neden olurlar.
Demir yüzeyindeki oksidasyon sebebiyle oluşan pas gibi, vücut içerisindeki oksidasyon da hücrelerin yıkılmasına ve burada serbest radikaller oluşmasına neden olmaktadır. Serbest radikaller ise sağlıklı hücrelere saldırırlar ve genelde DNA’yı, proteinleri ve yağları hedef alırlar.
Bu olaylar zinciri de bağışıklık fonksiyonlarını zayıflatır, yaşlanma sürecini hızlandırır ve birçok hastalığa neden olurlar.
Sıkça Karşılaşılan Hastalıklar:
- Kalp Hastalıları
- Eklem Yangısı
- Kanser
- Damar Sertliği
- Ödem
- Otoimmun hastalıklar (Addison, Behçet, Çölyak hastalığı vb.)
- Maküler Dejenerasyon (Kataraktla sonuçlanabilir)
- Nörolojik Hastalıklar
- Diyabet
- Akciğer Hastalıları
- Enflamasyon (İltihap)
- İnsülin Direnci
- Erken Yaşlanma
Antioksidan Nedir?
Antioksidanlar ise işte bu sorunların oluşmasından hemen önce devreye girer. Antioksidanlar serbest radikallere bağlanarak bu zararlı moleküllerin yıkıcı etkisini ortadan kaldırır. Antioksidanlar ayrıca zarar görmüş hücrelerin tamirini de sağlar.
Bazı antioksidan enzimler vücut içerisinde üretilir. Bunların en önemlileri süperoksit dismutaz (sod), katalaz ve glutatyondur. Süperoksit dismutaz oksidanların yapısını değiştirir ve onları hidrojen peroksite çevirir. Katalaz hidrojen peroksiti su ve minik oksijen taneciklerine ayırır. Glutatyon ise farklı toksin maddelerle bağlanarak bunların yapısını değiştirir ve böylece oluşan maddeler vücuttan atık olarak dışarı çıkartılır.
Diğer antioksidanlar yiyeceklerde bulunur. A vitamini, C vitamini, E vitamini ve beta karoten açısından zengin gıdaların en faydalı yiyecekler olduğu düşünülür. Bu besin öğeleri meyve ve sebzelerde çeşitli miktarlarda bulunur. Rengi en güçlü olanlar genelde en sağlıklılarıdır. Portakal, kırmızı biber, domates, ıspanak ve havuç bol miktarda antioksidan bulunduran gıdaların başında geliyor.
Ayrıca, pişmiş yiyecekler yerine taze meyve ve sebzeler seçmek antioksidanların vücutta emilimini artırır ve kaybolmasını önler.
Bütün Antioksidanlar Aynı Etkiyi mi Gösterir?
Bunun cevabı hayır. Antioksidanların etkisi ve gücü farklılık göstermektedir. Örneğin yeşil çaydaki antioksidanlar C vitamininden daha güçlüdür. Vücudunuz sağlıklı kalabilmek için farklı antioksidanlara ihtiyaç duyar.
Vücut doğal olarak glutatyon, ubikinol ve ürik asit gibi bazı antioksidanlar üretir. Diyet ya da besin takviyesi yoluyla başkalarını da alıyorsunuzdur. En güçlü antioksidanların bazıları, bitki ve bitkilerden fitokimyasallar olarak adlandırılan meyve ve sebzelerden gelmektedir. Bazı önemli antioksidanlar ise şunlardır:
Önemli Antioksidanlar
Selenyum
Selenyum tiroid sağlığı için kritik olan önemli bir mineral ve antioksidandır. Vücudumuz selenyum üretmez, bu yüzden onu diyet kaynaklarından veya takviyelerden almalıyız. Brezilya fıstığı, düğme ve shiitake mantarları, lima fasulyesi, chia çekirdeği ve kahverengi pirinç , selenyumun tüm iyi besin kaynaklarıdır .
Polifenoller
Polifenoller antioksidan özelliklere sahip birkaç bin fitokimyasal grubudur. Çoğunlukla çikolatadaki polifenolleri duyuyorsunuz, ancak bilim adamları zerdeçaldaki aktif curcuminoid bileşiği olan curcumin adlı polifenol üzerinde daha fazla araştırma yapmaya ve yayınlamaya başladılar .Bu polifenol zerdeçal bileşikleri sayısız sağlık yararları için değerlendirilmiştir.Curcuminoids, bağışıklık sistemini harekete geçirerek, beynini koruyarak ve gen ekspresyonunu diğer yararlı etkilerle etkileyerek sağlığı korur ve destekler.
Beta karoten
Beta-karoten, havuç, kabak, tatlı patates, mango, ıspanak, kabak, domates, kavun, şeftali gibi doğal olarak bulunan kırmızımsı turuncu bir pigmenttir. Vücudun içinde, A vitamini haline dönüştürülür . Beta-karotenin kendisinin güçlü bir antioksidan olmasına rağmen, bazı araştırmaların sonuçlarının vitamin A’nın herhangi bir antioksidan aktiviteye sahip olup olmadığını sorgulaması önemlidir.
Likopen
Likopen, domates, karpuz ve papayada bulunan parlak kırmızı bir pigmenttir. Beta-karoten gibi, likopen de bir antioksidan özelliği olan bir tür fitokimyasal olan bir karotenoiddir . Lycopene, prostat kanseri, kan pıhtıları ve felç riskinin daha düşük olmasına katkıda bulunur.
C vitamini
Ayrıca, askorbik asit olarak da adlandırılan C vitamini, bağışıklık sistemini ve her tarafta iyi sağlığı destekler. Aynı zamanda bir antioksidan olur. İyi C vitamini kaynakları arasında kırmızı ve sarı biber, kivi, brokoli, lahana, çilek ve tabii ki portakal ve limon gibi turunçgiller bulunur.E vitamini
E vitamini, antioksidan özellikleri ile bilinen yağda çözünen bir vitamindir. Ayçiçeği ve aspir yağı, yeşil sebzeler, fındık ve tohumlar bu antioksidanın zengin kaynaklarıdır. Vitamin E, hem multivitaminlerde hem de vitamin-E takviyelerinde de mevcuttur.
Antosiyaninler
Çilek, patlıcan, kırmızı lahana, kırmızı üzüm ve diğer zengin renkli gıda bitkilerinde en bol bulunan, antosiyaninler tüm bitkilerde yaygın olarak görülen mor renkli pigmentlerdir. Yaban mersini mavisi ve ahududu kırmızı yapan şey onlar.Antosiyaninler çok çeşitli sağlık yararları sağlar.Curcuninoids
Bu polifenol zerdeçal bileşikleri sayısız sağlık yararları için değerlendirilmiştir.Curcuminoids, bağışıklık sistemini harekete geçirerek, beynini koruyarak ve gen ekspresyonunu diğer yararlı etkilerle etkileyerek sağlığı korur ve destekler.
Antioksidanlar Açısından Zengin Besinler
Tüm canlıların hayatta kalması için antioksidanlar gereklidir.İnsan vücudu, hücresel antioksidan glutatyon gibi kendi antioksidanlarını bile üretir.
Bitkiler ve hayvanlar ve diğer tüm yaşam şekilleri, serbest radikallere ve onların neden olduğu oksidatif hasara karşı kendi savunmalarına sahiptir.Bu nedenle, antioksidanlar, bitki ve hayvansal kaynaklı hemen hemen tüm gıdalarda bulunur.
Gıdalardan antioksidan almak önemlidir. Aslında, hayatımız bazı antioksidanların, yani C vitamini ve E vitamini alımına bağlıdır.Bitkilerde zengin bir diyetle ilişkili sağlık faydaları, en azından kısmen sağladıkları geniş çeşitlilikteki antioksidanlar nedeniyle ortaya çıkmaktadır .
E Vitamini: Hücre zarlarını oksidatif hasara karşı korumada kritik rol oynayan ana yağda çözünen antioksidan.
Flavonoidler: Bitki besinlerinde bulunan büyük bir antioksidanlar grubu. Çok faydalı sağlık etkileri vardır.
Antioksidanlar hem doğal hem de işlenmiş gıda ürünlerinin raf ömrünü uzatabilir. Bu nedenle, sıklıkla gıda katkı maddesi olarak kullanılırlar. Örneğin, C vitamini genellikle işlenmiş gıdalara koruyucu olarak davranmak için eklenir.
- Baklagiller
- Ahududu, yaban mersini, çilek, böğürtlen
- Yaşil Sebzeler
- Baharatlar
- Yeşil Çay
- Kakao
- Elma
- Üzüm Çekirdeği
Antioksidan takviyeleri almalı mıyım?
Ayrıca, çalışmalar, gıdaların oksidatif hasarı takviyelerden daha fazla azalttığını göstermektedir.Örneğin, kan portakal suyu kullanılarak yapılan bir çalışmada, aynı miktarda C vitamini içeren bir şekerli su içeceğinden çok daha fazla antioksidan güce sahip olduğu gösterilmiştir.
Yeterli antioksidan alımını sağlayan en iyi (ve en sağlıklı) strateji , diğer sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile birlikte çeşitli sebze ve meyvelerden zengin bir diyettir.
Bununla birlikte, multivitamin tabletler gibi düşük dozlu takviyeler, bazı besin maddelerinde yetersizseniz veya sağlıklı bir diyet uygulayamazsanız faydalı olabilir.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış.