Safra kesesi taşı ağrısı nerelere vurur? Çoğu vaka belirtiye neden olmaz. Ancak safra kesesi taşları, safra kanallarının tıkanmasına yol açarsa biliyer kolik adı verilen ani ve şiddetli karın ağrısı görülebilir. Bu ağrı sağ yana, sırta ve sağ kürek kemiğine vurabilir. Çoğu zaman ataklar halinde gelir.

Tedavi edilmeyen vakalarda aşağıdaki belirtiler de görülebilir:

• Yüksek ateş
• Ağrının kalıcı hale gelmesi
• Nabız yükselmesi
• Sarılık, göz beyazının ve cildin sararması
• Ciltte kaşıntı
• İştah kaybı
• Bulantı, kusma, ishal gibi sindirim sistemi sorunları
• Kafa karışıklığı

Safra kesesi taşı, safradaki kimyasal dengenin bozulması ile ortaya çıkar. Kesin neden bilinmemekle birlikte, aşağıdaki iki etken bu denge bozulmasına yol açabilir:

• Safradaki kolesterol miktarının beklenmedik derecede yüksek olması (her 5 safra kesesi taşından dördü kolesterolden oluşuyor)
• Safradaki bilirubin (alyuvar yıkımı sonrası artık madde) miktarının yüksek olması

Bu dengesizlikler, safrada mini kristal parçacıklarının oluşmasına yol açıyor. Kristaller aşamalı olarak büyüyünce, safra kesesi taşına dönüşüyor.

Aşağıdaki kişilerde safra kesesi taşı oluşması riski daha yüksektir:

• Kadınlarda
• Yüksek dozda östrojen tedavisi görenlerde
• Aşırı kilolu olanlarda
• 40 yaş üzerinde (yaş ilerledikçe risk artar)
• Siroz, birincil sklerozan kolanjit, gebelik (obstetrik) kolestazı vb. safra akışını etkileyen sorunları olan kişilerde
• Crohn hastalığı, iritabl bağırsak sendromu vb. sindirim sorunları yaşayanlarda
• Yakın akrabasında safra kesesi taşı görülenlerde
• Yakın tarihte, kısa zamanda hızlı kilo vermiş olanlarda
• Ceftriaxone isimli antibiyotik tedavisi görenlerde

Safra kesesi taşı ağrısına ne iyi gelir? Safra kesesi taşı olanlar şu beslenme tavsiyelerine uymaya çalışmalıdır:

1Asidik Etkili Gıdalar Yenmeli

Elma, elma suyu, limon veya elma sirkesi gibi asidik etkili gıdaların safra kesesi taşlarını küçültebildiği düşünülmektedir. Ancak bu gıdaların safra kesesi taşının tıbbi tedavisinin yerini alamayacağı akılda tutulmalıdır.

Elma, sirke gibi asidik etkisi fazla olan gıdaların safra kesesi taşını küçültebileceği düşünülmektedir. Diğer taraftan fazla yağlı gıda tüketmek, safra kesesi taşı olan kişilerde karın ağrısına yol açabilir.

2Yağlı Gıdalar Azaltılmalı

Safra kesesi, yağların sindirimi için safra üretir. Yağ oranı yüksek beslenildiği zaman, daha fazla safra sıvısı safra kanallarından boşalır. Ancak safra kesesinde taş varsa, kanallarda meydana gelen muhtemel tıkanmalar şiddetli ağrı atağı başlatabilir.

Safra kesesi ağrısının ortaya çıkmaması için aşağıdaki gıdaları sınırlandırmak gerekir:

• Tam yağlı süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt)
• Kızartmalar
• Kek, bisküvi, kraker vb. atıştırmalık hazır gıdalar
• Hamur işi gıdalar
• Puding, dondurma ve bazı diğer tatlılar
• Mayonez, kremalı soslar
• Salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş ürünler
• Tereyağı, kuyruk yağı, yağlı et vb. hayvansal gıdalar
• Ayçiçek yağı, zeytinyağı vb. bitkisel yağlar

3Bitkisel Gıdalar Nasıl Etki Gösterir?

Vejetaryen beslenen, yani hiç hayvansal gıda tüketmeyen kişilerde safra kesesi taşı çok daha az görülmektedir.

• Vejetaryen beslenme, var olan safra kesesi taşları için tedavi etkisi sunmaz. Ancak yeni taşların oluşumunu azaltabilir.
• Bu beslenme şeklini tercih eden kişiler başta protein olmak üzere her türlü gıdayı yeterli miktarda aldıklarından emin olmalılardır.

Benzer şekilde, aşağıdaki gıdalar da yeni safra kesesi taşı oluşumunun önüne geçebilir:

• Meyve ve sebzeler
• Bakliyat
• Tam tahıllı ürünler vb. lifli gıdalar

4Yediklerinizi Takip Edin

Bazı gıdaların kişiye özel etkileri söz konusu olabilir. Örneğin mide, onikiparmak bağırsağı veya ince bağırsağın başlangıcında oluşabilecek alerjik tepkiler kişiye göre değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle hangi gıdaların ağrı vb. safra kesesi taşı belirtilerine yol açtığını saptamak için tüketilen gıdalardan sonra not tutmak akıllıca olacaktır.

5İdeal Kiloda Kalınmalı

Aşırı kilo, safra kesesi taşı riskini yükselten etkenlerden biridir. Fazla kiloların verilmesini sağlayacak bir diyet programı uygulamak önemlidir.

Dikkat: Kısa süre içerisinde çok fazla kilo vermek safra kesesi taşına neden olabilir. Bu yüzden düzenli ve dengeli beslenerek kilo vermeye çalışınız.

1Safra Kesesi Taşı Nasıl Düşürülür?

Safra kesesi taşlarını büyük tuvaletle birlikte düşürmek için aşağıdakileri adım adım uygulayın:

a) 5 Gün Elma Suyu:
Arka arkaya beş gün boyunca her gün 250 ml (Bir buçuk su bardağı) elma suyu veya elma sirkesi için.

• Elma suyunun oda sıcaklığında veya hafif ılıtılmış olması daha iyi sonuç verir.
• Alternatif olarak her gün 5 elma yiyebilirsiniz.
• Bu süre içinde başka özel bir diyet kısıtlaması yoktur, ancak sağlıklı ve dengeli beslenmeye dikkat etmelisiniz.

Elmanın içerdiği limonoitler ve malik asit (elma asidi), safra kesesi taşını yumuşatır ve taşın yol açtığı ağrıyı hafifletir.

b) 6. Günün Akşamı Yemeyi Bırakın:
Altıncı günün son öğününü 16.00 civarında bitirmiş olun. Bir sonraki adımınıza geçmeden önce 2 saat beklenmeniz gerekecek.

• 6. günde elma suyu içmenize gerek yoktur.

c) Epsom Tuzu
250 ml ılık suda 1 yemek kaşığı epsom tuzu çözün. Altıncı günün akşamında saat 18.00 civarında bu suyu hızla için. Aynı işlemi saat 20.00 civarında tekrar edin.

• Su yerine elma suyuna karıştırabilirsiniz.

Epsom tuzunun içerdiği magnezyum sülfat safra kanallarını açarak safra kesesi taşının düşmesini kolaylaştıracaktır.

d) Limonlu Zeytinyağı
125 ml (yarım büyük su bardağı) taze sıkılmış limon suyu ve 125 ml zeytinyağını karıştırın. Altıncı günün gecesi saat 22.00 civarında bu karışımı hızla tüketin.

• Limon suyunun asidik yapısı safra kesesi taşını iyice yumuşatacak, zeytinyağı ise safrayı artırarak taşın düşmesini sağlayacaktır.

e) Kontrol
Altıncı günün gecesi son adımdan sonra her zamanki gibi uyuyun. Yedinci günün sabahında safra kesesi taşı bağırsaklara düşmüş olacaktır. Büyük tuvaletinizi kontrol edin.

• Safra kesesi taşları yeşil renkli kürecikler şeklindedir. Boyutu kum tanesi kadar olabilir, bazen bezelye tanesi kadar büyüyebilir. Duruma göre 50 adet taş bile düşebilir.

Not: Safra kesesi taşları düşmemişse ya asidik etki zaten taşları yok etmiştir, ya da safra kesesi taşları ev tedavileri ile düşemeyecek kadar büyüktür.

2Yağlı Yiyecekleri Kısıtlayın

Yağlı yiyecekler safra kesesinin daha fazla çalışmasına neden olarak karın ağrısına neden olabilir. Bu yüzden fazla yağlı tüketmemeye çalışın.

3İlaç Tedavisi, Medikal Müdahaleler Veya Ameliyat

Kolesterol taşlarının tedavisi için doktorunuz ursodiol veya safra asidi hapı önerebilir.

• Bu ilaçlar safra pigmentlerinden ve bilirubinden oluşan safra kesesi taşını çözmez.
• İlaç tedavisinin yanıt vermesi aylar alabilir.

Şok Dalgası Tedavisi: Orta boyuttaki veya büyük safra kesesi taşı vakalarında önerilebilir. Tedavide taşın üzerine yüksek frekanslı ultrason dalgaları gönderilerek taş ufalanır.

Bu tedavi taşı kırar ancak çözmez. Ursodiol vb. ilaç tedavileri yine de gerekli olabilir.

Kontakt Dissolüsyon: Bu tedavide doktor karın içinden bir sonda yardımı ile safra kesesine ulaşır. Taşın üzerine doğrudan özel ilaçlar dökerek çözer. Birkaç saat içinde safra kesesi taşı yok olacaktır.

Safra Kesesi Taşı Ameliyatı (Kolesistektomi): Çok nadiren gerekli olan bir yöntemdir. safra kesesinde ileri düzeyde hasar ve iltihap oluşmuş şiddetli vakalarda uygulanabilir.