Tekli doymamış yağ asitleri açısından zengin zeytinyağı, Akdeniz diyetinin önemli bir bileşenidir. Kuzey Amerikalılar ve Kuzey Avrupalılarla karşılaştırıldığında bu bölgedeki nüfusların yaşam beklentileri daha uzun ve kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve inme riskleri daha düşüktür. Tekli doymamış yağ asitleri (MUFA’lar), doymuş yağ ve trans yağların aksine sağlıklı bir diyet yağı olarak düşünülür.

Zeytinyağı Nedir?

Zeytin meyvesinin sıkılmasıyla elde edilen bir yağ çeşididir. Zeytinyağı; kozmetik, ilaç, sabunlarda ve yemek pişirmede kullanılır. Ayrıca geleneksel lambalar için bir yakıt olarak kullanılır. Akdeniz ülkelerinde yaygın olsa da, bugün dünya çapında kullanılmaktadır.

Yunanistan, kişi başına dünyadaki en yüksek zeytinyağı alımına sahiptir. Yunanlılar yılda kişi başı 24 litre zeytinyağı tüketiyorlar. İspanyollar ve İtalyanlar ise yılda yaklaşık 15 ve 13 litre tüketiyorlar.

Zeytinyağı Akdeniz diyetinin ayrılmaz bir bileşenidir. Koroner kalp hastalığı riskinde azalma, bazı kanserlerin önlenmesi ve bağışıklık ve enflamatuvar yanıtların modifikasyonu da dahil olmak üzere sağlık üzerinde büyük yarar sağlayabileceğine dair kanıtlar artmaktadır.

 

Zeytinyağı Kardiyovasküler Sistemi Destekler

Zeytinyağı, dünyanın diğer bölgelerine kıyasla kardiyovasküler hastalıklardan ölüm oranını düşüren Akdeniz diyetindeki beslenme yağının ana kaynağıdır.  İspanya’da yapılan bir çalışma, düzenli olarak zeytinyağı tüketen insanların, hipertansiyon (yüksek tansiyon), inme ve hiperlipidemi (yüksek kan kolesterolü ve trigliserid seviyeleri) dahil olmak üzere kardiyovasküler hastalıklar geliştirme olasılığının çok daha düşük olduğunu buldu. Ayrıca normal zeytinyağı alımının; iltihabı, endotel disfonksiyonunu (kan damarlarının iç astarları ile ilgili sorunlar), trombozu ve karbonhidrat metabolizmasını azaltmaya yardımcı olduğu bulundu. Zeytinyağı tüketimi ile ilişkili anti-aterojenik etkilerin genişliğine bakıldığında; koroner kalp hastalığı riskinin genel olarak yaygın olmasına rağmen, diğer Batı ülkeleriyle karşılaştırıldığında, Güney Avrupa Akdeniz ülkelerinde bulunan düşük kardiyovasküler ölüm oranını açıklamaktadır. (Anti-aterojenik yol, arterlerin sertleşmesini önler.)

 

Kalp Hastalığı Riskini Azaltır

Araştırmacılar düzenli olarak zeytinyağıyla kızartılmış yiyecek tüketen kişilerin kalp hastalığı veya erken ölüm riskinin yüksek olmadığı sonucun vardılar. Araştırma 11 yıllık bir süre zarfında 26-69 yaş arasındaki 40757 yetişkin üzerinde yapıldı. Halkın pişirme yöntemlerine ve beslenme alışkanlıklarına odaklanıldı. Çalışma başladığında hiçbir katılımcının kalp rahatsızlığı yoktu.

Sonuç olarak: Zeytinyağının kızartma için en yaygın kullanılan yağ olduğu ve büyük miktarlarda kızartılmış yiyeceklerin tüketildiği bir Akdeniz ülkesinde, zeytinyağıyla kızartılmış yiyecek tüketimi ile koroner kalp hastalığı riski arasında bir ilişki bulunmadığı belirtildi.

Diğer yağlarla kıyaslandığında zeytinyağı kalp hastalığı riskini azaltır.

Zeytinyağı İnmeyi Önleyebilir

Bordeaux Üniversitesi‘nden bir araştırma ekibi; zeytinyağının yaşlı insanlarda inmeleri önleyebileceğini bildirdiler. Ekip düzenli olarak zeytinyağını yemek pişirmek için, salata sosu veya ekmek ile birlikte kullananların inme riskinin % 41 oranında daha düşük olduğunu buldu. İnme yaşlı insanlarda çok yaygın görülürken; zeytinyağı inmeyi önlemek için ucuz ve kolay bir yol olabilir.

Depresyon Riskini Azaltabilir

Beslenme alışkanlıkları trans yağı bakımından yüksek olan (fast foodlar ve hamur işleri gibi seri üretilen gıdalar) insanlarda, beslenme alışkanlıkları tekli ve çoklu doymamış yağları bakımından zengin olanlar ile karşılaştırıldığında depresyon riski daha yüksek olabilir. İspanya’da yayınlanan bir araştırmaya göre, zeytinyağı depresyon riskinde hafif koruyucu etkiye sahip gibi gözüküyor. Bulgulara; insanların genel diyet, fiziksel aktivite ve yaşam biçimlerini dikkate alarak ulaşılmıştır. Araştırma ekibi 6 yıl boyunca 12.000 gönüllü hakkındaki verileri toplamış ve analiz etmiştir. Katılımcıların araştırmanın başında yaş ortalaması 37 idi. Diyet alışkanlıkları, yaşam biçimleri ve fiziksel ve zihinsel sağlıkları hakkında düzenli olarak 136 maddelik bir anket formu doldurmuşlardı. Araştırmacılar, araştırmanın başlangıcında depresyonu olan kişilerin sayısını her takip sırasında tekrar saydı. Depresyon vakaları klinik olarak bir doktor tarafından teşhis edilenler ciddiye alındı. Trans yağlarını düzenli olarak tüketen gönüllüleri, diyet yağları ağırlıklı olarak zeytinyağı olan kişilerle karşılaştırdığında, trans yağ tüketicilerinin depresyon gelişme riski % 48 daha yüksek çıktı.

Sonuç olarak: Tüketilen trans yağ miktarı direkt olarak depresyon riskiyle ilişkilidir, tarns yağ yedikçe risk artar.

Meme Kanseri Riskini Azaltabilir

Barcelona’daki bir bilim adamı ve ekibi, diğer bitkisel yağların aksine, saf zeytinyağında meme kanserine karşı vücudu koruyan anahtar bir mekanizma buldu. Araştırmacılar, sızma zeytinyağıyla harekete geçirilen göğüs tümörleri hücrelerinde eksiksiz bir dizi sinyalin şifresini çözdü. Zeytinyağı, bir onkojen olan p21Ras aktivitesini azalttığını, DNA hasarını önlediğini, tümör hücresi ölümünü teşvik ettiğini ve protein sinyal yolaklarındaki değişiklikleri tetiklediğini belirtti. (Onkojenler, kanserin başlangıcında rol oynarlar.)

Araştırmada mısırözü yağı tümörlerin agresifliğini artırırken, saf zeytinyağı tersine etki yaptı.

Sağlıklı Kolesterol Düzeylerini Korumaya Yardımcı Olur

Bir Japon çalışmasında, altı hafta boyunca günde bir kez zeytinyağı takviyesi verilen 28 hastada LDL-kolesterol ortalama konsantrasyonlarının düştüğü gösterildi. LDL (düşük yoğunluklu lipoprotein) sıklıkla “kötü kolesterol” olarak adlandırılır. “İyi kolesterol”, HDL (yüksek yoğunluklu lipoprotein) olarak adlandırılır.

Çalışmanın sonucunda; zeytinyağının lipoprotein spektrumundaki ezici çoğunluğa fayda sağladığı ortaya çıkmıştır. 

 

Alzheimer Hastalığı Riskini Azaltır

Oleokantal, sızma zeytinyağında bulunan doğal fenolik bileşik türüdür. Farelerle yapılan laboratuvar deneylerinde, araştırmacılar, oleokantaln, anormal Alzheimer hastalığı proteinlerinin beyinden uzaklaştırılmasına yardımcı olduğunu keşfettiler. Arka plan bilgisi olarak, araştırmacılar, zeytinyağı tüketiminin dünyanın herhangi bir yerinden daha yüksek olduğu Akdeniz ülkelerinde Alzheimer hastalığı oranlarının daha düşük olduğunu açıkladı.

Oleokantal’ın, Alzheimer hastalığının suçlusu olduğuna inanılan beta-amiloid birikiminin azalmasına yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır.

Akut Pankreatit’ten Koruyabilir

Sızma zeytinyağı, akut pankreatitin (pankreasın ani iltihabı) gelişimini etkileyen oleik asit ve hidroksitironol bakımından zengindir. İspanya Granada Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, sızma zeytinyağının bileşenlerinin akut pankreatitten koruyabildiğini keşfeden bir deney gerçekleştirdi. Sonuç olarak: Kronik hastalıkların kökeninde rol oynayan oksidatif enflamatuvar süreçlerin bulunduğunun ve bu aşamada zeytinyağı içeren beslenmenib önemli bir rol oynadığının kanıtları arttı.

Karaciğer Sağlığını Destekler

Sızma zeytinyağının karaciğeri oksidatif stresten koruyabileceği ortaya çıktı. Oksidatif stres, vücuttaki serbest radikaller ile diğer moleküller arasındaki kimyasal reaksiyona bağlı hücre hasarını ifade eder. Basitçe, oksidatif stres hücre hasarına yol açar. Araştırmacılar; zeytinyağı içeren bir diyetle beslenen, orta derecede toksik oluşuma maruz bırakılan laboratuvar farelerinin karaciğer hasarından kısmen korunduğunu bildirdiler.

Ülseratif Kolitten Korunmaya Yardımcı Olabilir

Oldukça yaygın görülen uzun vadeli (kronik) bir hastalık olan ülsere bağlı kolit, kalın bağırsağın (kolon) iltihabına neden olan bir hastalıktır. Crohn hastalığına benzer bir iltihaplı bağırsak hastalığıdır. İngiltere’deki bilim adamları, sık zeytinyağı tüketmenin ülseratif kolitten kurtulmaya yardımcı olabileceğini söylüyor. 2004’de araştırmacılar, ülseratif kolit hastalığı yaşayanların diyetlerini, kolit yaşamayanlarınkiyle kıyasladı. En yüksek zeytinyağı emisyonu olan katılımcıların, ülseratif kolit gelişme riski, en düşük alımı olanlara kıyasla % 90 daha düşük çıktı.