Uyku Apnesi (Uyku Apne Sendromu) Nedir ? & Uyku Apne Sendromu Tedavisi

  • HASTALIKLAR
  • Uyku Apnesi (Uyku Apne Sendromu) Nedir ? & Uyku Apne Sendromu Tedavisi için yorumlar kapalı
  • 1.449 kez görüntülendi

Uyku Apnesi (Uyku Apne Sendromu) Nedir ? & Uyku Apne Sendromu Tedavisi

Toplumda oldukça sık görülen ve müdahale edilmezse kalp hastalıkları ve felç de dahil birçok riskli durumlara yol açabilen tehlikeli bir durumdan bahsedelim bugün; Uyku Apnesi.

Uyku Apnesi nedir?

Uyku apnesi uyku esnasında nefes almada (hava akışı) azalma veya durma ile karakterize bir hastalıktır. Her ne kadar uyku apnesi tanısı sıklıkla kişinin tıbbi öyküsüne dayanarak konulsa da, teşhisi doğrulamak için kullanılabilecek birkaç test vardır.

Uyku apnesinin tedavisi cerrahi ya da cerrahi dışı olabilir.

Apne, solunumun durduğu ya da belirgin şekilde azaldığı bir zaman periyodudur. Basit bir ifadeyle, bir kişi nefes almayı 10 saniye veya daha fazla durdurduğunda apne oluşur.

Apneler genellikle uyku sırasında oluşur. Apne ortaya çıktığında uyku yetersiz olur ve kandaki düşük oksijen seviyeleri nedeniyle uyku daha da bozulur.

Apne şiddeti, apne sayısının, uyku saatleri sayısına bölünmesiyle hesaplanır ve bir apne indeksi verilir (saatte apne olarak AI); AI arttıkça apne de şiddetlenir.

Hipopne, solunumda apne kadar şiddetli olmayan bir azalmadır. Hipopnasyon da genellikle uyku sırasında ortaya çıkar. Apneler gibi, hipopne de genellikle uykuyu kesintiye uğratır.

Apne-hipopne indeksi (AHI) apne ve hipopne’yi birleştiren ciddiyetin bir indeksidir. Onları birleştirmek, uyku apnesinin genel şiddetini, uyku bozukluklarını ve desatürasyonları (kandaki düşük oksijen seviyesi) da dahil olmak üzere verir.

Uyku apnesini ölçmek için kullanılan bir diğer indeks solunum bozukluğu endeksi (RDI) ‘dir. Solunum bozukluğu indeksi apne-hipopne indeksine benzer; Bununla birlikte, teknik olarak apne veya hipopne tanımlarını karşılamayan, ancak uykuyu bozan solunum olaylarını da içerir.

Uyku apnesi, bir hastada, uyku apnesinin neden olduğuna inanılan tıbbi problemleri bulunmaması durumunda, resmi olarak, bir hastada en az 15 epizod apnesi-hipopne indeksi olarak tanımlanır. Bu, her 4 dakikada bir yaklaşık bir apne veya hipopne atağı eşdeğeridir.

Uyku apnesi yüksek tansiyon, inme, gündüz uykusu, konjestif kalp yetmezliği (kalp için düşük kan akışı), uykusuzluk ve duygudurum bozukluklarına neden olabilir veya kötüleştirebilir.

Uyku apnesi türleri nelerdir?

Üç çeşit uyku apnesi vardır:

Merkezi uyku apnesi (CSA),
Obstrüktif uyku apnesi (OSA) ve
Karma uyku apnesi (hem merkezi uyku apnesi hem de obstrüktif uyku apnesi).

 

Merkezi uyku apnesi nedir ve neden olur ?

Merkezi uyku apnesi (CSA), beynin nefes alma kaslarına solumak için sinyal göndermediğinde ortaya çıkar. Bu genellikle  konjenital hastalıklı veya kalp hastalıklı bebeklerde, serebrovasküler hastalıklı  yetişkinlerde görülür, ancak aynı zamanda bazı ilaçlar ve yüksek rakımlardan da kaynaklanabilir.

 

Bebeklerde merkezi uyku apnesi bir apne alarmıyla tedavi edilir. Bu alarm, bebeğin solunumlarını sensörler ile izler ve bebek  apneye girdiğinde gürültülü bir ses çıkarır.

Obstrüktif uyku apnesi nedir ve neden olur ?

Obstrüktif uyku apnesinde (OSA) apnelerin dört bileşeni vardır.

Önce hava yolu çöker veya tıkanır.
İkincisi, nefes almak için çaba harcanır, ancak başarısız olur.
Üçüncü olarak, başarısız solunum sonucu kandaki oksijen seviyesi düşer.
Son olarak, beyine ulaşan oksijen miktarı azaldığında, beyin vücudu uyandırmak ve nefes almak için sinyal verir.

Hava akışının engellenmesi apneye neden olabilir. Aşağıda bazı örnekler veriyorum:

Bir kişi deviasyonlu bir septuma (burun deliğini birbirinden ayıran orta duvar) sahip olabilir, böylece hava akışı azalabilir.
Burunda şişmeler oluştuğunda hava akımı engellenebilir.
Uzun uvula (yumuşak damağın boğazın arkasında asılı duran parçası) durumu olabilir, damak düşebilir ve havanın aktığı alanı kapatabilir.
Dilin arkası da geriye doğru düşebilir ve özellikle bireyler sırt üstü yatarken, nefes almayı engeller.

Obstrüktif uyku apnesi ne kadar yaygın ?

Obstrüktif uyku apnesinin (OSA), erkeklerin yaklaşık % 4’ünü ve kadınların % 2’sini etkilediği tahmin edilmektedir. Obezite obstrüktif uyku apnesini kötüleştirir. Yani hem çok sıktır hemde obeziteden kaçınmak gerekir.

Tabi obezite tam bir bela halini aldı. “Neden Kilo veremiyorum” yazım için buraya tıklayın.

Bazı grupların obstrüktif uyku apnesi geliştirmesi daha olasıdır.

Erkekler, 50 yaşından önce kadınlardan daha fazla obstrüktif uyku apnesine girerler. 50 yaşından sonra erkeklerde ve kadınlarda risk aynıdır.

Obez hastalar arasında çoğunluğun obstrüktif uyku apnesi vardır.

Kalp rahatsızlığı olan ve inmeli hastalarda önemli bir oranda obstrüktif uyku apnesi vardır.

Afrikalı Amerikalılar, Kafkasyalılara göre 2.5 kat daha fazla obstrüktif uyku apne riski taşır.

Obstrüktif uyku apnesi, bebeklerde bile ortaya çıkabilir. Erken doğmuş bebekler uyku apnesi gelişimi açısından daha yüksek bir risk altındadır.

Obstrüktif uyku apnesi belirtileri nelerdir ?

Obstrüktif uyku apnesinin çok iyi incelenmiş sonuçları vardır. Birincisi, uykuyu bozar. Uykusuz kalmış hastalar gün boyunca konsantre olamaz, düşünemez veya hatırlayamazlar. Bu da, işyerinde ve sürüş esnasında daha fazla kazaya neden olur.

Gece uyku apnesi belirtileri şunları içerir:

Horlama
Boğulma hissi
Uykusuzluk hastalığı
Huzursuz uyku

Geceleri uyku yetersizliğinin bir sonucu olarak önemli ve bazen ciddi gündüz belirtilerine neden olabilir:

Gündüz uykusu
Yorgunluk
Baş ağrısı
Sinirlilik
Zayıf bellek ve dikkat
Duygudurum ve kişilik değişiklikleri, örneğin depresyon ve kaygı
Cinsel işlev bozukluğu

Uyku apnesinin bazı komplikasyonları nelerdir ?

Obstrüktif uyku apnesi (OSA) diğer tıbbi durumların gelişimi için bir risk faktörü olabilir.

Yüksek tansiyon (hipertansiyon), kalp yetmezliği, kalp ritim bozuklukları, aterosklerotik kalp hastalığı, pulmoner hipertansiyon, insülin direnci ve hatta ölüm, tedavi edilmemiş obstrüktif uyku apnesinin bilinen komplikasyonlarıdır.

Bilişsel bozukluklar (bellek sorunları), depresyon, kaygı ve gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) de tedavi edilmemiş uyku apnesinin olası komplikasyonları arasındadır.

“Yüksek Tansiyon” için buraya tıklayın.

Yüksek tansiyonu olmayan obstrüktif uyku apne hastalarının % 45’inde 4 yıl içerisinde yüksek tansiyon gelişir.

“Kalp Yetmezliği” için buraya tıklayın.

Konjestif kalp yetmezliği riski obstrüktif uyku apnesi ile 2.3 kat artar ve inme riskini 1.5 kat arttırır.

Obstrüktif uyku apnesi nasıl teşhis edilir ve değerlendirilir ?

Öykü ve fizik muayene

Obstrüktif uyku apnesi, öznel (algılanan veya önyargılı) ve objektif (ampirik verilere dayanan) yöntemlerle teşhis edilebilir ve değerlendirilebilir.

Obstrüktif uyku apnesinin hastalar üzerindeki etkilerini ölçen öznel bir yöntem örneği Epworth Uykuluk Ölçeği‘dir.

Epworth Uykuluk Ölçeği uyku hali şiddetini belirleyen kendi kendini raporlama testidir. Bir kişi belirli faaliyetler sırasında uykuya dalma olasılığını değerlendirir. 0’dan 3’e kadar olan ölçeği kullanarak, dozlama riski aşağıdaki tablodan sıralanabilir.

0 = Uykuya dalma olasılığı düşük
1 = Hafif uykuda olma riski
2 = Orta düzeyde uykuya dalma riski
3 = Uykuya dalma olasılığı yüksek

Horlama, tanıklı apne ve gündüz uyuklaması en belirgin özellikleri olan uykuda solunum bozukluklarının araştırılmasında kullanılan Epworth skalasına göre 10 yada daha yüksek puan alanların polisomnografi endikasyonu vardır.

Oturur durumda gazete ve kitap okurken uyuklarmısınız ?

Televizyon seyrederken uyuklarmısınız ?

Pasif olarak toplum içinde otururken, sinemada yada tiyatroda uyuklarmısınız ?

Ara vermeden en az 1 saatlik araba yolculuğunda uyuklarmısınız ?

Öğleden sonra uzanınca uyuklarmısınız ?

Birisi ile oturup konuşurken uyuklarmısınız ?

Alkol almamış, öğle yemeğinden sonra sessiz ortamda otururken uyuklarmısınız ?

Trafik birkaç dakika durduğunda, kırmızı ışıkta, arabada beklerken uyuklarmısınız ?

Her bir kategoriyi sıraladıktan sonra toplam puan hesaplanır. Aralık 0 ile 24 arasında, yüksek puanlar uykusuzluğun daha fazla olduğu anlamına gelir.

Puanlama:

0 ila 9 = Ortalama gündüz uykusu
10 ila 15 = Aşırı gündüz uykusu
16 ila 24 = Orta ila şiddetli gündüz uykusu

Aşırı derecede uyku hali 10’un üstünde. Uyku yetersizliği olan hastalarda (çoğu yetişkin için 7-7,5 saatten daha düşük) obstruktif uyku apnesi olmadan bile gündüz uykusuzluk yaşanabilir.

Daha sonra  fizik muayene yapılır.

Polisomnografi

Obstrüktif uyku apnesi için birincil objektif test, aynı zamanda bir uyku çalışması olarak da adlandırılan polisomnografidir. Bu test, bir denek uyurken farklı fiziksel ve fizyolojik parametreleri ölçer.

Polisomnografi sırasında, bir teknisyen kişiyi uykuda gözlemler ve uyku laboratuvarı ortamında kayıt ekipmanını izler.

Polisomnografi tamamlandıktan sonra veriler, kurul onaylı bir uyku uzmanı tarafından analiz edilir. Apne, hipopne, bacak hareketleri ve desatürasyonların yanı sıra uyku düzeyi sayısı resmi bir raporda kaydedilir ve teşhis yapılır.

Obstrüktif uyku apnesi için diğer testler şunlardır ama nadir kullanılırlar :

Çoklu Uyku Geciktirme Testi (MSLT) ve
Uyanma Testinin (MWT) Bakımı

Obstrüktif uyku apnesi için ameliyatsız tedaviler nelerdir ?

Obstrüktif uyku apnesi için ameliyatsız tedaviler birkaç farklılık ile horlama için cerrahi olmayan tedavilere benzer. Tedaviler şunlardır:

Davranış değişiklikleri
Dişçilik aletleri ve ağızlıklar
CPAP (sürekli pozitif hava yolu basıncı) ve
İlaçlar.

Davranış değişiklikleri

Davranışsal değişiklikler hafif obstrüktif uyku apnesi için en basit tedavilerdir, ancak çoğunlukla en zor tedavidir. Bazen, apneler yalnızca bazı pozisyonlarda ortaya çıkar (çoğunlukla sırt üstü yatar). Bir kişi uyku pozisyonunu değiştirebilir, apne ataklarını düşürebilir ve uykularını iyileştirebilir.

Obezite obstrüktif uyku apnesinde bilinen bir faktördür. Bu nedenle, kilo vermeyi teşvik eden sağlıklı bir yaşam tarzı ve diyet, obstrüktif uyku apne riskini azaltacaktır.

Yatak odasındaki ışık ve gürültüyü azaltmak
Yatakta TV okumaktan veya televizyon izlemekten kaçınmak
Uyumadan önce yememek veya egzersiz yapmak
Yatak odasını sadece uyku için kullanmak

İlaç

Obstrüktif uyku apnesi için birçok ilaç araştırılmıştır; Bununla birlikte, obstrüktif uyku apnesi anatomik bir hava yolu daralmasına bağlı olduğundan, yardımcı olan bir ilaç bulmak güç olmuştur. İlave çalışmalar yapılmakta ve ileride daha fazla seçenek ve alternatif sunulabilmektedir.

Obstrüktif uyku apneasına neden olan burun hava yolu obstrüksiyonlu hastalarda burun steroid spreylerinin etkili olduğu gösterilmiştir.

Oksimetazolin ve neosinfrin gibi topikal burun tıkanıklığı önleyiciler de burun şişmesini geçici olarak iyileştirir.

Hipotiroidizm (düşük tiroit hormonu üretimi) nedeniyle obstrüktif uyku apnesi olan insanlar nadirdir. Bununla birlikte, bazıları tiroid replasman tedavisi ile iyileşmiştir. Normal tiroid fonksiyonu olan insanlar bu terapi ile düzelmeyecektir.

Obezite nedeniyle obstrüktif uyku apnesi olan insanlar diyet ilaçlarıyla kilo vermeye yardımcı olurlarsa iyileşebilirler.

Medroksiprogesteron, asetazolamid, teofilin , trisiklik antidepresanlar ve seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’ler) uyku için faydalı olabilirler ama uyku yoksunluğu veya obstrüktif uyku apnesinin nedenini tedavi etmemektedirler.

Uyku apnesinin başka bir altta yatan durumdan kaynaklanabileceği durumlarda, uygun tedavi önerilir ve faydalı olabilir. Örneğin, yatan kalp yetmezliğini tedavi etmek, eğer katkıda bulunan bir faktörse uyku apnesini önleyebilir.

Ayrıca uyku apnesi çeken insanlarda gündüz uyanıklığını artıracak ilaçlar da mevcuttur. Bu ilaçlar bilinmeyen bir etki mekanizması ile beyni uyarır. Bu sınıftaki prototipik ilaç modafinil (Provigil) olarak adlandırılır.

Obstrüktif uyku apnesi (OSA) için birincil tedavi CPAP’tır.

Geceleri uygun CPAP kullanımına rağmen aşırı gündüz uykusu olanlar için modafinil (Provigil) ve armodafinil gibi uyarıcılar önerilir.

Dental aletler

Dental bir cihaz, ağızlığa benzer ve çene ve dili ileri ve damağı yukarı doğru tutarak hava yolunun kapanmasını önler. Hava yolu boyutundaki bu küçük artış genellikle apneleri kontrol etmek için yeterlidir.

Dental aletler hafif ila orta düzeyde obstrüktif uyku apnesi için mükemmel bir tedavidir.

Sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP)

Sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) muhtemelen obstrüktif uyku apnesinin herhangi bir seviyesi için en iyi, cerrahi dışı tedavidir. CPAP, uyku esnasında dokuları beslemek için hava basıncını kullanır.

 

 

CPAP ilk kez 1981’de Dr. Colin Sullivan tarafından obstrüktif uyku apnesi için Avustralya’da kullanılmıştır.

CPAP makineleri bugün bir tost makinesinden daha küçüktür ve taşınabilir.

Düzgün ayarlanmışsa ve tolere edildiğinde, obstrüktif uyku apnesinin ortadan kaldırılması veya azaltılmasında yaklaşık % 100 etkili olur.

İki aşamalı pozitif hava yolu basıncı (BiPAP)

İki aşamalı pozitif hava yolu basıncı (BiPAP) CPAP yüksek basınçlarına tolerans göstermeyen insanlar için tasarlanmıştır. BiPAP, bir hastanın CPAP’ye tolere edemediği belgelerinden sonra  sigorta şirketleri tarafından onaylanır.

Obstrüktif uyku apnesinin cerrahi tedavileri nelerdir ?

Obstrüktif uyku apnesinin tedavisinde birçok cerrahi seçenek vardır. Seçilen cerrahi tipi, kişinin spesifik anatomisine ve uyku apnesinin şiddetine bağlıdır.

Hastalar sıklıkla ameliyat ister çünkü tek bir tedaviyle kesin sonuç isterler. Cerrahi, 10 kilo kaybetmekten daha kolay ve her gece bir dişçi aleti veya maske giymekten daha kolay gelir.

Bununla birlikte, cerrahi “mucize tedavisi” değildir. Çoğu ameliyat güvenlidir; Ancak her ameliyat, ne kadar küçük olursa olsun, risk taşır.

Ameliyatın potansiyel genel risklerinden bazıları şunlardır:

Kanama,
Enfeksiyon,
Yara dokusu,
Ağrı,
İş kaybı,
Ses değişikliği,
Yutma sorunları,
Uyku apnesinin iyileştirilememesi,
Anestezi riski (alerjik reaksiyon, inme, kalp krizi ve ölüm dahil) ve
Öngörülemeyen diğer cerrahi komplikasyonlar.

Ameliyatın tüm riskleri, yararları ve alternatifleri anlaşıldıktan sonra cerrahi düşünülmelidir.

Obstrüktif uyku apnesinin tedavisi neden önemlidir ?

Obstrüktif uyku apnesi olan bir kişi tüm tedavi seçenekleri göz önüne alındığında, bunlardan hiçbirini de seçmek istemeyebilir. Maskeler ve dişçilikler her gece giyilmelidir ve ameliyatlar acı vericidir ve başarılı olacağına dair bir garantisi yoktur. Bununla birlikte, tüm tedavilerin sonuçları göz önünde bulundurulduğunda, tedavi almamanın sonuçları olduğu unutulmamalıdır.

Tedavi edilmeyen obstrüktif uyku apnesinde aşağıdaki riskler artar:

Kalp krizi
İnme
Yüksek tansiyon
İşyerinde verimliliği düşüşü
Evde dikkat eksikliği ve
Ani ölüm.

Dolayısıyla bu önemli bir rahatsızlıktır ve ihmal edilmemelidir.

 

Etiketler:

BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.