Ürik asit nedir? Yüksekliği veya düşüklüğü neden olur?  Erkek ve kadınlarda normal değerleri kaçtır?

Ürik Asit Nedir?

Ürik asit ölü hücrelerdeki DNA ve RNA’nın parçalanması sonucu ortaya çıkan bir maddedir. DNA ve RNA yapısında bulunan ve pürin adı verilen (adenin, guanin) molekillerin parçalanması ile oluşur. Ürik asitin büyük çoğunluğu karaciğer ve barsak tarafından sentezlenmektedir.

Ürik asit testi neden yapılır?

• GUT hastalığının tanısında ve tedavisinin takibinde
• Kemoterapi tedavisinde olası böbrek yetmezliğinin takibinde kullanılır.

Ürik asit testinin normal değerleri;

• Erkeklerde
  • <19 yaş; 2.6 – 6.8 mg/dl
  • ≥19 yaş; 3.5 – 6 mg/dl
• Kadınlarda
  • <19 yaş; 2.6 – 6.8 mg/dl
  • ≥19 yaş; 2.6 – 6 mg/dl
• Çocuklarda; 2.5 – 5.5 mg/dl
• Yenidoğan;  2 – 6.2 mg/dl

Ürik Asit Yüksekliği Nedenleri

• GUT hastalığında yüksekliği olur. GUT hastalarının yakınlarının %25’inde de yükseklik görülebilir.
• Böbrek yetmezliği
• Aşırı hücre yıkımı yapan durumlar; lösemi, metastaz yapmış kanserler, multiple myelom, lenf kanseri, kemoterapi tedavisi,  kan hücrelerinin yıkımının arttığı kansızlıklar (hemolitik anemiler), orak hücreli anemi, zatürre sonrası, sedef hastalığı.
• Çeşitli ilaçlar; idrar söktürücüler (diüretikler), metil alkol, karbonmonoksit, barbitüratlar, levodopa, salisilatlar (aspirin gibi), fenitoin.
• Diyet; yüksek proteinli diyet, alkol tüketimi, sakatat ve ciğer gibi yüksek nükleoproteinli beslenme
• Gebelik zehirlenmesi
• Alkol bağımlılığı
• Kronik kurşun zehirlenmesi
• Sürekli kan kaybı
• Sarkoidoz hastalığı

• Paratiroid bezinin yetersizliği (hipoparatiroidi), tiroid bezinin yetersizliği (hipotiroidi)
• Kas yıkımının arttığı durumlar. Aşırı egzersiz, yanıklar, ezilmeler gibi…
• Kalp krizi sonucu kas yıkımı olduğu için ürik asit yüksekliği görülebilir.
• Polikistik böbrek hastalığı
• Akçaağaç şurubu idrar hastalığı
• Down sendromu
• Tansiyon yüksekliği ve damar sertliği (ateroskleroz) olan kişilerin bir kısmında yükseklik görülebilir.
• Asidoz
• Doğuştan gelen bazı enzim eksiklikleri

Ürik Asit Düşüklüğü Nedenleri

• Bakır birikim hastalığı (wilson), demir birikim hastalığı (hemokromatozis)
• İlaçlar; ACTH, kortizol, allopurinol,kumarin, probenesid, radyolojide kullanılan kontrast maddeler, östrojenler, indometazin,warfarin…
• Fanconi sendromu, akromegali
• Çölyak hastalığında hafif derecede yükseklik görülebilir.
• Bazı kansızlıklarda (pernisiyöz anemi)
• Bazı kanserlerde; hodgkin hastalığı, karsinomlar
• Ürik asidin atılımında rol oynayan genlerin mutasyonunda
• Hastaneye yatanların yaklaşık %5’inde düşüklük görülebilir.

Ürik asitin yükseldiği durumlarda böbreklerde taş oluşma sıklığı artar. Daha ayrıntılı bilgi için Böbrek Taşı Neden Olur? isimli yazımızı okuyabilirsiniz.