ŞİŞMANLIK (OBEZİTE) VE SAĞLIĞIMIZ

Yetersiz ve dengesiz beslenme ile birlikte çocukluk döneminden itibaren kazanılan yanlış beslenme alışkanlıkları hayatın ileri dönemlerinde başta şişmanlık (obezite) olmak üzere pek çok hastalığa neden olmaktadır.

Vücut ağırlığının olması gerekenden daha fazla olması olarak tanımlanan şişmanlık, vücutta yağ dokusu oranının artması sonucu ortaya çıkan bir tablodur. Şişmanlık klinik muayeneler, boy ve ağırlık ölçümleri, deri kıvrım kalınlığının ölçülmesi vb. çeşitli yöntemlerle saptanır. Pratikte yaygın olarak kullanılan yöntem ise beden kitle indeksi (BKİ) kriterinin kullanılmasıdır. Beden Kitle İndeksi bireyin vücut ağırlığının boy uzunluğunun(m) karesine bölünmesiyle bulunur.

Beden Kitle İndeksi (BKİ)= Vücut Ağırlığı (kg)

Boy uzunluğu (m²⁾

^{BKİ (kg/m2) <18.5 Zayıf}

^{18.5-24.9 Normal}

^{25.0-29.9 Hafif Şişman}

^{>30.0 Şişman olarak tanımlanır.}

^{Dünyada olduğu gibi ülkemizde de şişmanlık giderek artmakta ve toplum sağlığını tehdit eder hale gelmektedir. Bakanlığımız Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Gıda Güvenliği Daire Başkanlığı Toplum Beslenmesi Şubesi tarafından yürütülen "Sağlıklı Beslenelim, Kalbimizi Koruyalım" araştırmasında ülkemizdeki obezite oranı şehir merkezinde yaşayanlarda % 34.7, kırsal alanda yaşayanlarda ise %35.9 olarak bulunmuştur. Ülkemizde kadınlarda obezite oranı erkeklerden daha fazla olduğu görülmüştür. Dikkati çeken bir başka önemli bulgu ise BKİ değerlerinin 40-69 yaş arasında doğrusal olarak artması ve 70 yaştan sonra tekrar düşüşe geçmesidir. Hem erkek hem de kadınlarda en yüksek BKİ değerinin 50-59 yaş grubundaki bireylerde olduğu görülmektedir.}

^{Şişmanlık uzun süren bir enerji dengesizliği sonucudur.Bunun belli başlı nedenleri; fazla yeme, fiziksel hareket azlığı, psikolojik bozukluklar, metabolik ve hormonal bozukluklar ile kalıtımsal faktörlerdir.}

^{Şişmanlığın kendisi bir sağlık problemi olduğu gibi doğrudan ve dolaylı olarak pek çok sağlık probleminin oluşmasına da yol açan bir durumdur. Şişmanlık solunum güçlüğü, iskelet ve kaslara eklenen ağır yük sonucunda düztabanlık, diz ve kalça artrozları, varisler ve varis yaraları, fıtık vb. sağlık problemlerinin yanında şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, karaciğer yağlanması, gut hastalığı, safra kesesi taşları vb. pek çok hastalığın oluşmasında önemli bir risk faktörüdür. Öte yandan şişmanlar ev, iş kazası ve trafik kazalarına daha çok maruz kalırlar.}

^{Görüldüğü gibi pek çok sağlık problemine neden olan şişmanlık bireyin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Şişmanlıktan korunmak için sağlıklı beslenmeye dikkat edilmeli, düzenli fiziksel aktivite yapılmalıdır.}

^{ŞİŞMANLIKTAN KORUNMAK İÇİN SAĞLIKLI BESLENME ÖNERİLERİ}

^{*Boyunuza uygun vücut ağırlığınızı tespit edin ve bu ağırlığa ulaşmayı hedefleyin. Uygun ağırlıkta iseniz bu ağırlığı korumaya özen gösterin.}

^{*Az yağ eklenmiş sebze, yağsız beyaz et, kurubaklagiller, yağı azaltılmış süt-yoğurt, meyve ve tam tahılları tüketerek sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanın.}

^{*Porsiyon büyüklüğünde sağlıklı beslenme için diyetisyeniniz tarafından önerilen miktarlara uyun.}

^{*Düzenli fiziksel aktivite yapın. Sağlıklı yeme alışkanlığı ve düzenli fiziksel aktivite ile çocuklara örnek olun.}

^{*Günde en az üç öğün düzenli yemek yiyin, öğün atlamayın öğün atlamanız bir sonraki öğünde daha fazla yemenize ve böylece daha fazla enerji almanıza neden olur.Öğünlerde enerjisi yüksek hamur işleri, tatlılar, yağlı çerezler vb. besinleri yememeye çalışın.}

^{*Kullandığınız yağ ve tuz miktarına dikkat edin.}

^{*Bol su için}

^{*Vücut ağırlığınızı korumada davranışlarınızın önemli olduğunu unutmayın.}

^{*Gerektiğinde uzmanlardan davranış değiştirme tedavisi desteği sağlayın.}