Sebum, yağ bezlerinden salgılanan, cilde ve saça nem veren, açık sarı, yağlı bir maddedir. Sebum, trigliseritler, serbest yağ asitleri, skualen, kolesterol esterleri ve kolesterolden oluşur. Ancak cildin yüzeyindeki yağ sadece sebumdan ibaret değildir, cilt hücreleri, ter ve lipidler de içerir.

Yağ bezleri sebum üretmekle görevlidirler. Yağ bezleri, avuç içi ve ayak tabanları hariç neredeyse vücudun her yerinde bulunurlar. Yağ bezlerinin önemli bir kısmı sırtın ortasında, genital bölgede, özellikle alın ve çene dahil olmak üzere yüzde yer alır.

Çoğu yağ bezesi saç folikülü ile bağlantılıdır. Sebum cildin yüzeyine gitmeden önce saç folikülleriyle irtibata geçer. Folikül dolduğunda, sebum cildin yüzeyine yayılır ve nemli, sağlıklı bir cilt ortaya çıkar. Bu işlem düzgün bir şekilde gerçekleşmezse, tıpta sebore olarak bilinen, ciltte ve saçta yağlanma meydana gelir. Sebumun aşırı miktarda üretimi, gözeneklerin ölü hücrelerle ve kirle dolmasına neden olup, sivilceye yol açar.

Bu durumun aksine, yeterli miktarda sebum üretilmediğinde ise cilt kurur. Sebum üretiminin doğru dengeyi bulmaya çalışması meşakatli bir süreçtir ancak sebum vücudun düşmanı değil, sağlıklı bir yaşam formu için mutlaka gereken bir maddedir.

Sebumun vücudumuzdaki görevleri

1. Saçları ve cildi sağlıklı, nemli tutar
2. Cildin esnekliğini korur
3. Cildin su kaybını önler
4. Cildi bakteri ve mantar enfeksiyonlarından koruyan bariyer işlevi görür

Sebum üretimini etkileyen faktörler

Sebum üretimi, özellikle testosteron gibi androjen hormonlar tarafından kontrol edilir. Ergenlik döneminde, yağ bezleri büyür ve hormonlar daha aktif hale gelir, bunun sonucu olarak daha fazla sebum üretimi gerçekleşir. Ergenlik döneminde sivilce oluşumunun bir nedeni de buldur. Ergenlik döneminde erkekler dişilerden 5 kat daha fazla sebum üretir. Sebum üretimi 20 yaşına kadar azalma süreci geçirir ve yaşla birlikte de bu yavaşlama da sürer.

Vücudunuzun ürettiği sebum miktarı, bazı hastalıklar ve ilaçlardan da etkilenebilir. Örneğin, hipofiz ve böbrek üstü bezleri, yumurtalıklar ve testislerle ilgili bozukluklar, sebum üretimini artırabilir veya azaltabilir. Keza yemek yememek, açlık çekmek, sebum üretimini azaltır, Parkinson hastalığı ise arttırır.

Doğum kontrol hapları, antiandrojenler ve izotretinoin gibi bazı ilaçların sebum üretimini azalttığı, testosteron ve progesteron içeren ilaçlarınsa sebum üretimini arttırdığı bilinmektedir.

Kuru cilt nasıl tedavi edilir?

Vücudunuz yeterli miktarda sebum üretmiyorsa, cildiniz kuru, kırmızı, pul pul veya kaşıntılı hale gelebilir. Aşırı sabun kullanımı, sık sık, uzun süren banyolar da cilt kuruluğunu daha da şiddetli hale getirir. Neyse ki kuru cilt kolay tedavi edilen bir sorundur. Duştan sonra cildi kurulayın, ardından kaliteli bir nemlendiriciyi cildinize sürün. Nemlendirici tercihiniz seramid, yumuşatıcı, sorbitol ve gliserin içeren nemlendiricilerden yana olsun.

Yağlı cilt nasıl normale döner?

Kuru cildin aksine, vücudunuz çok fazla sebum üretiyorsa, muhtemelen bunun nedeni hormonlarınızdaki bir bozukluktur. Cildinizin yağlı olmasından muzdaripseniz bir cildiye uzmanına başvurmalısınız. Doktorunuzun verdiği ilaçları kullanmak, cildin normale dönmesine yardımcı olacaktır.

Sebum üretimi neden artar veya neden azalır?

1. Hipofiz, adrenal, yumurtalık ya da testikülerdeki rahatsızlıklar sebum üretimini artırabilir veya azaltabilir
2. Uzun süreli açlık sebum miktarını azaltır.
3. Parkinson hastalığı sebum miktarını arttırır.
4. Doğum kontrol hapı gibi östrojenler, siproteron asetat ve spironolakton gibi antiandrojenler, izotretinoin gibi vitamin-A türevleri sebum üretimini azaltır.
5. Testosteron, medroksiprogesteron, levonorgestrel gibi androjenik özelliklere sahip progesteronlar ve fenotiazin içeren ilaçlar sebum üretimini artırabilir.
6. Stres de sebum üretimini tetikleyebilir.