Rahim ağzı kanseri nedir?
Rahim ağzı (serviks) kanseri dünya genelinde meme kanserinden sonra kadınlarda en sık görülen kanserdir. 1960-70 yıllarında başlayan cinsel özgürlük hareketleriyle birlikte daha öncelerde yaşlı kadın hastalığı olarak bilinen rahim ağzı kanseri artık genç yaşlarda görülmeye başlamıştır. İlk cinsel beraberlikler çok erken yaşlarda olup doğum kontrol haplarının kullanımı ile gebelik korkusu olmadan ve ek bir korunma yöntemine başvurmadan “rahat” bir cinsel hayat yaşanmaktadır.

Dünyada her yıl 500.000 yeni vaka görülür ve bunların %50′si ölüm ile sonuçlanır. Bu ölümlerin malesef %80′i gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir.

Rahim ağzı kanserinin nedenleri nedir, rahim ağzı kanseri neden olur?
Bilim dünyası yaklaşık 70 yıllık araştırmalardan sonra rahim ağzı kanserine neden olan Human Papiloma Virüsü’nü (HPV) görmektedir. HPV rahim ağzı kanserinin yanı sıra genital siğillere de neden olmaktadır.

HPV ne yapar?
HPV’nin enfeksiyona neden olabilmesi için öncelikle deride bir hasar oluşması gerekmektedir.Cinsel ilişkide tahriş, enfeksiyonlar nedeniyle deri bütünlüğü bozulduğunda HPV derinin alt tabakalarına ulaşıp orada belli bir süre, bazen yıllarca sessiz kaldıktan sonra hücrelerde kanser veya siğil yönünde değişiklikler yapar. Erkeklerde genelde bulgu vermez ama ancak üretra içinde sessizce yaşamaya devam edip enfeksiyonu yaymaya yardımcı olur. Smear alınarak erken tanı imkanı mevcuttur.

Smear nedir?
1928 yılında ilk kez Papanicolaou tarafından geliştirilen bu yöntemle rahim ağzından bir sürüntü alınarak hücresel boyutta olan rahim ağzı kanseri yönünde değişiklikler tespit edilebilir. Rahim ağzı kolay ulaşılabilen bir organdır ve smear almak son derece basit ve ağrısız bir işlemdir. ABD ve Avrupa’da smear alınarak yapılan tarama programlarıyla rahim ağzı kanseri riski %50 azaltılmıştır.

Smear ne zaman alınacak?
İlk cinsel temastan 3 yıl sonra başlayarak yıllık düzenli takipler yapılmalı. 3 negatif (yani rahim ağzı kanseri yönünde değişiklik olmayan) smear sonrasıda 2-3 yılda bir tekrarlanması yeterlidir. Ancak doğum hapı kullanan kadınlarda yıllık takipler yapılmalıdır.

HPV Nasıl bulaşır?
HPV enfeksiyonu ABD’de en sık cinsel yolla bulaşan hastalık olarak kabul edilmektedir. İlk cinsel temastan sonraki üç yıl içinde bulaşma oranı %50, hayat boyu bulaşma oranı %75’dir. Deri bütünlüğünün bozulduğu tahriş edilmiş bölgelerde deriden deriye temas ile bulaşır. Farklı bulaşma yolları hakkında henüz fikir birliğine varılmamıştır.

HPV enfeksiyonu riskini neler artırır?
Doğum kontrol hapı kullanımı: Gebelik korkusu olmadan özgür bir cinsel yaşam sağlar.
5 ve üzeri doğum: Her doğumda rahim ağzı ciddi hasar görür.
Erken cinsel temas: Özellikle genç yaşlarda rahim ağzı gelişmesini henüz tamamlamamıştır.
Çok sayıda cinsel partner ve/veya eşin çok sayıda cinsel partneri olması: Prezervatif HPV enfeksiyonuna karşı etkin bir korunma metodu değildir.
Sağlıksız ve düzensiz beslenme.

Rahim kanserinden nasıl korunabilirim?
Son yıllarda geliştirilen iki tür aşı artık kullanıma hazır bulunmaktadır. Aşılar özellikle hiç cinsel temasta bulunmayan kız çocukları için tasarlanmış olsa da artık 55 yaşa kadar uygulanabilmektedir. HPV aşıları genital siğiller ve rahim ağzı kanserine karşı %90 koruma sağlamaktadır. Ancak yine de yıllık smear testi taramalarını devam ettirmek gerekir. 9-10 yaş itibariyle kız çocuklarının aşılanması önemle tavsiye edilmektedir. Rahim ağzı kanseri engellenebilir. Lütfen düzenli kontrollerinizi ihmal etmeyin!..