Beyaz kan hücreleri, alyuvarlar ve trombositler dahil olmak üzere, vücudumuzda bulunan kan hücrelerinin eksikliğine Pansitopeni denir. Pansitopeni, vücudumuz yeterli kan hücresi üretemediğinde meydana gelir, çünkü böyle bir durumda kan hücrelerini oluşturan kemik iliği kök hücreleri normal şekilde işlevini yerine getiremez. Pansitopeni, oksijen yetersizliğine ve bağışıklık fonksiyonuyla ilgili sorunlara yol açarak tüm vücudu etkiler. Aplastik anemi ise her tür kan hücresi üretiminde azalma anlamına gelen tıbbi bir terimdir. 

Pansitopeni nasıl oluşur?

Pansitopeni iki şekilde oluşur: İdiyopatik pansitopeni, bu durumun nedeni bilinmemekle birlikte genellikle bağışıklık sistemi kaynaklıdır; yani vücudun kendi dokularını yabancı maddeler olarak görüp saldırdığı anlamına gelir.Pansitopenin diğer nedeni, çevresel faktörlerdir. Pansitopenik olguların yaklaşık yarısı idiyopatiktir. Viral enfeksiyonlar, radyasyon veya kemoterapi tedavileri, ilaç reaksiyonları ve toksinlere maruz kalma da, pansitopeninin ortaya çıkmasını hızlandırabilir.

Pansitopeninin Belirtileri Nelerdir?

Pansitopeninin belirtileri, yorgunluk ve halsizlik gibi genelleştirilmiş semptomların yanı sıra, cildin kolayca morarması veya kızarması gibi cilt belirtileridir. Burun kanaması, diş etlerinin kanaması, açıklanamayan kanamalar veya iç organların kanaması gibi kanama, pansitopenide de yaygın olarak görülür.

Pansitopeni belirtilerini her gün veya ara ara yaşayabilirsiniz. Bazen bu semptomlardan herhangi biri de şiddetli olabilir:

1. Diş eti kanaması
2. Yorgunluk, halsizlik
3. Sık enfeksiyon geçirme
4. Burun kanaması
5. Soluk ya da solgun cilt
6. Hızlı kalp atışı (taşikardi)
7. İsilik
8. Nefes darlığı
9. Morarma gibi cilt renk değişikliği
10. Güç kaybı

Pansitopeniye Neler Neden Olur?

Pansitopeni, kalıtım, ilaçların yan etkisi, radyasyon veya arsenik gibi çevresel kirleticilere maruz kalmadan dolayı meydana gelebilir. İdiyopatik olguların yaklaşık yarısında, pansitopeninin kesin nedeni bilinmemektedir. Nadiren de olsa, gebelik dönemi de pansitopeniyi tetikleyebilecek otoimmün süreçlere neden olabilir.

Pansitopeninin çevresel nedenleri

1. İlaçlar, toksinler ya da enfeksiyonlar gibi çevresel etkenler, bazı vakalar da pansitopeninin nedenleri olarak tanımlanmıştır.
2. Bazı antibiyotikler ve bağışıklık baskılayıcı ilaçlar dahil olmak üzere kimi ilaçlar.
3. Benzen gibi kimyasal toksinler
4. Kemoterapi

Pansitopeni Nasıl Tedavi Edilir?

Hafif Pansitopeni vakalarında tedavi gerekli olmayabilir. Orta derecede vakalarda ise, kan nakli, kan hücrelerinin sayısını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, zamanla kan nakli daha az etkili hale gelebir. Pansitopenin ağır vakalarında, kemik iliği nakli ve kök hücre tedavisi gibi tedaviler, kemik iliğinin kan hücreleri üretme yeteneğini geri kazandırmak için uygulanabilir.

Pansitopeni tedavisi için kullanılan ilaçlar nelerdir?

1. Vücudun doğal bağışıklık tepkisi bastıran, Antitimosit antikorları (Thymoglobulin)
2. Metilprednizolon gibi kortikosteroidler, (Medrol, Solu-Medrol)
3. Siklofosfamid (Sitoksan)
4. Cyclosporine (Sandimmune, Neoral)

Pansitopeninin tedavisinde kullanılan kemik iliği uyarıcı ilaçlar

Bazen, kemik iliği fonksiyonunu uyaran ilaçlar, doktor tarafından bu hastalığın tedavisi için reçete edilebilir.

Örnek olarak:

* Epoetin alfa (Epogen, Procrit)

* Filgrastim (Neupogen)