PANKREASIN DOKUSAL YAPISI: Bilindiği gibi, pankreas, hem iç salgı hem de dış salgı işlevini üstlenen bir bezdir. Organın dokusal yapısı icelendiğinde, en büyük bölümün dış salgı işlevini yürüten hücre ve öğelerden oluştuğu, iç salgı öğelerinin ise dış salgı öğelerinin içinde dağılmış olarak bulunduğu görülür. Pankreasın bu yapısı göz önüne alınarak onu “Dış salgı bölümü” ve “İç salgı bölümü” olarak iki ayrı bölümde inceleyeceğiz. Dış salgı bölümü: Pankreasın bu bölümü lobcuklu bir yapı göstermektedir. Lobcuklar ise “Asinüs” denilen küçük, fakat asıl salgı öğelerinden oluşmuşlardır. Lobcuklar ve asinüsler arasında bağdokusu bulunmaktadır. Asinüslerin duvarları pankreasın dış salgısını üreten epitel hücrelerinden yapılmıştır. Kabaca keselere benzetebileceğimiz asinüsler içlerine biriken salgıyı îobcuklar içi kanalcıklar aracılığı ile “Lobcuklar arası kanallara” boşaltırlar. Lobcuklar arası kanallar ise pankreasın asıl iki büyük kanalına [Wirsung ve Santorini) açılırlar. Pankreasın bu yapısında “Arjentafin hücreler”e de rastlanmaktadır.

Pankreasın iç salgı bölümü “Langerhans adacıkları” denilen özel hücre ve damar kümeleri tarafından oluşturulmuştur, insan pankreasında bir milyondan fazla “Langerhans adacığı” bulunmaktadır. Langerhans adacıkları pankreasın dış salgı yapısının içinde, gerçekten adacıklar oluşturacak bir biçimde dağılmıştır. Bilindiği gibi iç salgı bölümü, başlıca “tnsülin hormonu”nu salgılamaktadır. Langerhans adacıklarında 1) A 1, D ya da Alfa 1,2} A 2 ya da Alfa 2 ve 3) B ya da Beta olmak üzere üç ana tipte iç salgı hücresi bulunmaktadır. Bunlardan başka endotel hücrelerine ve sinir hücrelerine de rastlamaktadır. Beta hücreleri Langerhans adacıklarındaki hücrelerin %80′ini oluştururlar ve insülin hormonunu salgılarlar. Alfa 2 hücereleri “Glukagon” adlı hormonu salgılarlar. Alfa 1 hücrelerinin serotonin ve pankreatik gastrin hormonu salgıladıkları düşünülmekle birlikte, görevleri tam olarak bilinmemektedir.

Langerhans adacıkları içinde endotel hücrelerinin kurmuş oldukları yaygın bir kılcal damar ağı bulunmaktadır. Böylece pankreasın bu bölümlerinde üretilen insülin, glukagon gibi hormonlar hızla kılcal damar kanına, oradan da vücudun kan dolaşımına katılırlar.