Osteoartrit, halk arasında kireçlenme de denir, eklem kıkırdağını tutan, dejeneratif, ilerleyici özellikte, zaman zaman enflamatuvar alevlenmeler gösteren, bu dönemde tedavi gerektiren, dünyadaki en yaygın eklem hastalığıdır.

Tüm eklemlerde görülmekle birlikte en sık el, diz, kalça ve omurga eklemlerinde ortaya çıkar. Prevalansı yaşla artar.

Etyolojide rol oynayan faktörler:

•    Yaşlılık
•    Genetik özellikler
•    Obezite
•    Travma

Tanı

Semptomlar

•    Hareketle artan, dinlenmekle azalan eklem ağrıları
•    Uzun süre hareketsizlik sonrası ortaya çıkan ve yarım saatten kısa süren eklem tutukluğu/sertliği
•    Eklemde enflamatuvar atak sırasında şişlik, sıcaklık artışı
•    Radyolojik olarak osteoartrit bulgusu olan hastaların yaklacık %50’sinde ağrı vardır. Bu nedenle yaşlılarda ağrı yapabilecek diğer hastalıkların ayırıcı tanısı (Orn: kanser, polimiyaljia romatika gibi) yapılmalıdır.

Fizik muayene

•    Eklemde palpasyonla hassasiyet
•    Krepitasyon
•    Eklem hareketlerinde ağrı ve kısıtlılık
•    Enflamatuvar atak sırasında eklemde sıcaklık artışı, hafif derecede efüzyon
•    Eklemde ınstabilite, periartiküler kas atrofisi

Laboratuvar

Laboratuvar bulguları özellik göstermez. Ancak, enflamatuvar atak sırasında eritrosit sedimentasyon hızı ve CRP düzeyinde hafif-orta derecede artış görülebilir.

Radyolojik bulgular

Eklem aralığında daralma, osteofit oluşumu, subkondral skleroz, subkondral kistler

Ayırıcı tanı

•    Septik artrit
•    Romatoid artrit
•    Gut, pseudogut
•    Psoriatik artrit
•    Fibromiyalji
•    Yansıyan ağrı

Tedavi

Hastalığın kesin tedavisi yoktur. Tedavide amaç, ağrıyı azaltmak ve eklem hareketliliğini artırarak yaşam kalitesini yükseltmektir.

İlaç dışı tedavi en az ilaç tedavisi kadar önemlidir.

İlaç dışı tedavi

•    Hasta eğitimi (örneğin, diz ve kalça osteoartritinde ekleme binen yükü azaltmak için sağlam tarafta baston kullanımı gibi), psikolojik destek

•    Kilo verme (obez hastalar için).

•    Egzersiz (düzenli olarak haftada 3 gün 30-45 dakika yürüme, eklem çevresi kaslarını güçlendirme egzersizleri, normal eklem açıklığı egzersizler, aerobik egzersizler)

•    Enflamatuvar atak döneminde istirahat, soğuk uygulama ve elastik bandaj

•    Kronik dönemde lokal sıcak uygulama

•    Eklemlerin zorlanmasının engellenmesi

NSAID ilaç kullanımının gastrointestinal yan etkiler açısından risk faktörleri

•    65 yaş ve üzerinde olmak
•    Geçirilmiş peptik ülser öyküsü
•    Geçirilmiş üst GİS kanama öyküsü
•    Antikoagülan veya glukokortikoidlerin kullanımı
•    Eşlik eden başka bir hastalığın olması

Basit analjezikler ve NSAID’in kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar

•    Kronik alkol kullanımı ve karaciğer hastalığı, parasetamol toksisitesini artırır.

•    NSAID’lar sıklıkla gastrointestinal hasara yol açabilirler. Bu problemler %50 hastada hiçbir ön belirti vermeden başlayabilir.

•    Aktif ülseri olan hastalarda NSAID’lar kontrendikedir.

•    NSAID’lar, karaciğer, böbrek, kardiyovasküler ve pulmoner sistem (örneğin KOAH, astım) hastalıklarında dikkatli kullanılmalıdır.

•    Aynı anda birden fazla NSAID kullanılmamalıdır.

•   NSAID’ların antikoagülanlar (antagonist), lityum (atılımını azaltarak toksik etki), anjiyotensin dönüçtürücü enzim inhibitörleri (antagonist), diüretikler (nefrotoksisite) ve antihipertansifler (antagonist) ile etkileşir.

•   NSAID’ların kullanımına mümkün olan en düşük dozla ve en çok 3 hafta için başlanmalı, uzun süreli tedavi ve yüksek dozlardan kaçınılmalıdır.

•    Yaşlı hastalarda yarı ömrü kısa olan NSAID’lar tercih edilmelidir.