Orak Hücreli Anemi Yaşam Süresi, Taşıyıcılığı Kalıtsal mıdır?

  • Genel Sağlık
  • Orak Hücreli Anemi Yaşam Süresi, Taşıyıcılığı Kalıtsal mıdır? için yorumlar kapalı
  • 913 kez görüntülendi

Orak Hücreli Anemi Yaşam Süresi, Taşıyıcılığı Kalıtsal mıdır?

Kanımız kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerden oluşur. Orak hücreli anemi, kırmızı kan hücrelerinde (alyuvarlarda) anormal gelişmeye neden olan bir tür kan hastalığıdır. Orak hücreli anemi, genetik bir hastalık olup, yani annenizden babanızdan yahut üst kuşaklardan size geçip, kırmızı kan taneciklerinin hilal şekline, orak şekline veya ‘C’ şekilli hale gelmesine sebep olur. Hücreler, tarımda kullanılan orak aleti gibi görünürler. Hastalık adını buradan alır, “sickle cell anemi” olarak da bilinir. Uzmanlar orak hücreli anemi yaşam süresinin ortalama 42-47 yaş olduğunu bildiriyor. Normalde, kırmızı kan hücreleri yuvarlak şekilde ve pürüzsüzdür. Kan damarlarından kolayca geçerler ve vücudun çeşitli bölgelerine oksijen taşınmasına yardımcı olurlar. Bununla birlikte,orak hücreleri anemi hastalığında ise bu hücreler orak şekline dönüştüğünden katı ve yapışkan olma eğilimindedir. Kümeler oluşturur ve kan damarlarının kenarlarına yapışırlar. Bu durum vücudun çeşitli bölgelerinde kan akışında tıkanıklığa neden olur. Orak hücreli anemi hastalığının belirtisi olarak ağrılar, enfeksiyon ve vücudun çeşitli organlarında hasar başlar.

Orak hücreli anemi kalıtsal bir hastalıktır. Çocuğun anne ve babasından bu geni alması durumunda, yani hem anneden hem de babadan orak hücre anemisi geçmesiyle orak hücre anemi hastalığı meydana gelir. Şayet ebeveynlerden yalnızca birinden bu gen geçişi varsa, çocukta orak hücre anemisi görülmez. Ancak, hastalığın taşıyıcısı haline gelir. Yani kendinden gelecek kuşaklarda orak hücre anemisi görülebilecektir.

Orak hücreli anemi hastaları kırmızı kan hücreleri açısından yetersizlik yaşarlar. Mevcut olan kırmızı kan hücreleri sert ve yapışkan hale gelip vücutta kan akışını engellerler. Kan akışındaki bu kısıtlanma, damarlardaki tıkanıklık şu durumlara yol açar; Ağrı, kansızlık, kanda pıhtılaşma, dokulara az oksijen gitmesi.

Orak Hücreli Anemi Belirtileri, Orak Hücreli Anemi Hangi Hastalıklara Neden Olur?

Orak hücre anemisinin belirtileri, orak hücre krizlerinden kaynaklanır ki şu semptomlar ortaya çıkar; göğüs, kemik ve karın ağrısı, kalbin hızlı çarpması (taşikardi), yorgunluk, halsizlik, yüksek ateş, aşırı susama ve nefes darlığıdır. Uzun dönemli semptomlar ise cildin soluk görünmesi, bacaklarda ülser, yaralar oluşumu, sarılık, geç ergenlik ve görme sorunlarıdır. Bazı durumlarda, orak hücre anemisi felce bile neden olabilir.

Orak hücre anemisi belirtileri günlük ya da bazen yaşayabilirsiniz. Bu belirtiler şunlardır;

  1. Ellerde ve ayaklarda ağrıya neden olan şişlikler. Bu şişlik orak şekilli kırmızı kan hücrelerinin el ve ayaklara giden kan akışını engellemesinden kaynaklanır.
  2. Anemi (Kansızlık); Orak hücreli anemi hastalığında orak hücreler kolayca parçalanır ve ölür, kırmızı kan hücreleri eksikliğine bağlı olarak kansızlık sorunu meydana gelir. Kırmızı kan hücreleri genellikle 120 gün boyunca yaşarlar. Orak hücreler ise 10 ila 20 gün içinde ölür ve alyuvarların yetersiz kalmasına anemiye neden olurlar. Kırmızı kan hücresi yetersizliğinde dokular oksijenden mahrum kalıp anemi (kansızlık) belirtileri ortaya çıkar.
  3. Orak hücre krizleri; Krizler olarak adlandırılan periyodik ağrı atakları, orak hücre anemisinin önemli bir belirtisidir. Orak hücreler göğüslerde, karında, eklemlerde kan akışını engeller. Bunun sonucunda vücudun pek çok yerinde ağrılar meydana gelir.Ağrı yoğunluğu birkaç saat ila birkaç hafta sürebilir. Örneğin; Karın ve göğüs ağrısı, bu bölgelerde ağırlık hissetme, kemik ağrısı gibi.
  4. Sık enfeksiyon geçirme; Orak hücreleri, enfeksiyonlara karşı sizi savunmasız bırakan bir organa örneğin dalağa zarar verebilir. Bunun sonucunda kişi sık sık hasta olur.
  5. Görme sorunları;  Gözlerinizi besleyen küçük kan damarları orak hücrelerle tıkanabilir. Bu durum retinada hasara yol açıp, görme sorunlarına neden olabilir.
  6. Büyüme ve gelişim geriliği; Kırmızı kan hücreleri vücudunuzun büyümesi ve gelişmesi  için oksijen ve besin maddelerini dokulara taşımakla görevlidirler. Sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin yetersizliği, yani vücuttaki orak hücrelerin varlığı, bebeklerde ve çocuklarda büyümeyi yavaşlatabilir, gençlerde ergenliği geciktirebilir.
  7. Gecikmiş ergenlik
  8. Aşırı susuzluk
  9. Halsizlik, yorgunluk
  10. Yüksek ateş ve titreme
  11. Sık idrara çıkma
  12. Görme kaybı
  13. Hızlı kalp atışı (taşikardi)
  14. Peniste ağrı
  15. Dalağın düzgün çalışmamasından kaynaklı zatürreye yakalanma
  16. Mide bulantısı, kusma
  17. Nefes darlığı
  18. Ağrılı ereksiyon da dahil olmak üzere cinsel işlev bozukluğu.
  19. Çocuklarda, gövdenin kollar ve bacaklarla orantılı olarak kısalması gibi gelişimsel sorunlar ortaya çıkabilir.
  20. Zamanla dalağın hasar görmesine ve küçülmesine neden olan dalak büyümesi (çocuklukta da dahil olmak üzere).
  21. Ödem, şişlik
  22. Karaciğer hasarı, böbrek hasarı, akciğer hasarı ve safra taşı oluşumu riskinde artış. Heran bu sorunlarla karşılaşabilme
  23. Kansızlık belirtileri, örneğin baş dönmesi, baş ağrısı ve kan dolaşımının zayıf olması
  24. Bacak ve cilt ülseri, ciltte yaralar
  25. Cildin ve göz beyazının sararması

Orak Hücreli Anemi Neden Olur?

Orak Hücreli anemi kırmızı kan hücrelerinin beta geni 11 kromozomundaki problemden kaynaklanır. Bu durum anormal kırmızı kan hücrelerinin meydana gelmesine neden olur. Hastalık genetik olarak size geçer. Hem anneniz de hem de babanız da orak hücreli anemi hastalığı varsa bu hastalığın size geçme ihtimali 1/4’tür. Şayet eşinizle her ikinizde de bu hastalık olduğu halde çocukta olmazsa, çocuğunuz orak hücreli anemi taşıyıcısı olabilir. Bu hastalığı taşıyanlar genellikle herhangi bir belirti yaşamaz.

Orak Hücreli Anemi Tedavisi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Orak hücreli anemi tedavisi için Hematoloji doktoruna gitmelisiniz. Doktor sizden kan testi isteyecek, hastalığın derecesine, şiddetine, yaşınıza, genel sağlık durumunuza göre gerekli tedaviyi uygulayacaktır. Günümüz teknolojisinde orak hücre anemisi hastalığını tamamen geçiren bir tedavi mevcut olmasa da, orak hücre krizinin belirtileri tedavi edilebilir.

Oral Hücreli Anemi Tedavisi

Bol su için

Bu hastalıktan muzdaripseniz bol bol su için. Su içmek orak hücresi krizlerini önleyecektir. Günde 8 su bardağı su içmeyi hedefleyin. Böylece hastalığın neden olduğu eektrolit dengesizliklerini ve dehidrasyonu engelleyebilirsiniz.

Ağrıları Giderme Yöntemleri

Orak hücreli aneminin neden olabileceği orta şiddetteki ağrılar için parasetamol gibi ağrı kesiciler kullanılabilir. Ilık-sıcak arası bir ısıda banyo yapmak, ağrıyan bölgeye sıcak su torbası tutmak da ağrıyı önemli bir şekilde giderecektir.

Hidroksiüre ilaçları

Bu ilaçlar kırmızı kan hücrelerinin düzgün şekilde üretilmesini sağlayıp, orak şekline dönmesini önlemeye yardımcı olur. Doktorunuz gerek görürse bu ilaçları size reçete eder. Orak hücreli anemi belirtilerinden korunmak için hidroksiüre ilaçların günlük olarak tavsiye edilen dozda kullanılması gerekebilir.

Kemik iliği nakli

Sağlıklı olan aile bireylerinden kemik iliği veya kök hücreleri alınıp orak hücreli anemi hastasına nakledilebilir.  İleri vakalarda doktor kemik iliği nakli olmanızı bildirebilir. Nakil işleminden sonra vücudun nakledilen hücrelerle savaşmasını önleyen kortizon ilaçları reçete edilir.

Beslenmenize Dikkat Edin

Folat minerali kırmızı kan hücresi oluşumunda çok etkilidir. Kırmızı kan hücrelerinin üretimine yardımcı olan, folat açısından yüksek gıdalar tüketin. Bunlar arasında nohut, mercimek, ıspanak, karaciğer, avokado, pancar, brokoli ve kuşkonmaz yer alır. Doktorunuz gerek görürse folat vitamini reçete edebilir. Sağlıklı bir bedene sahip olmak kırmızı kan hücrelerinin de sağlıklı bir şekilde üretilmesine yardımcı olur. Bunun için vitamin, mineral ve antioksidan kaynağı olan sebze ve meyveleri bol miktarda tüketin.

Etiketler:

BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.