Myastenia gravis (MG), vücutta iskelet kaslarında güçsüzlük ile karakterize kronik otoimmün bir nöromüsküler hastalıktır.

Latince ve Yunanca kökenli olan myastenia gravis ismi “ağır kas zayıflığı” anlamına gelir. Bununla birlikte, güncel tedavilerle myastenia gravis vakalarının çoğunda yaşam beklentisi normale gelmiştir.

“Özel Hayat Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr.Haluk AKIŞ” Miyastenia gravis hakkında bilgiler verdi.

Myastenia gravisin ana semptomu kas güçsüzlüğü olup, aktivite dönemlerinde artar ve dinlenme ile düzelir.

Göz ve göz kapağı hareketi, yüz ifadesi, çiğneme, konuşma ve yutkunma gibi işlevleri yerine getiren belirli kaslar genellikle tutulur.

Solunum, boyun ve ekstremite hareketlerini kontrol eden kaslar da etkilenebilir.

Myastenia gravis’in sebebi nedir, neden olur ?

Myastenia gravis, kaslara sinir uyarılarının iletilmesinde bir kusurdan kaynaklanır. Sinir ve kas arasındaki normal iletişim, sinir hücrelerinin kontrol ettiği kaslarla bağlandığı nöromüsküler kavşakta kesildiğinde bu hastalık meydana gelir.

Normalde dürtüler sinir hücrelerine ulaştığında, sinir uçları asetilkolin olarak adlandırılan bir nörotransmiter madde salgılar. Asetilkolin, nöromüsküler kavşağa geçer ve diğer hücrede asetilkolin reseptörlerine bağlanarak kasın kasılmasını sağlar.

Miyastenia gravis’de vücudun kendi bağışıklık sistemi tarafından üretilen bazı antikorlar kas kontraksiyonunun oluşmasını sağlayan nöromüsküler kavşaktaki asetilkolin reseptörlerini engeller, değiştirir veya yok eder.

Bu nedenle myastenia gravis otoimmün bir hastalıktır çünkü bağışıklık sistemi normalde vücudu yabancı organizmalardan koruması gerekirken  yanlışlıkla kendine saldırır.

Myastenia gravis’de timus bezinin rolü nedir ?

Göğüs bölgesinde göğüs kemiği altında bulunan timus bezi erken hayatta bağışıklık sisteminin gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Hücreleri vücudun normal bağışıklık sisteminin bir parçasını oluşturur.

Bebeklerde bez çok büyüktür, ergenlik dönemine kadar kademeli olarak büyür ve yaşla birlikte yağ ile yer değiştirir.

Myastenia gravisli erişkinlerde ise timus bezi büyük kalır ve anormaldir. Lenfoid hiperplaziyi gösteren bazı bağışıklık hücresi kümelerini içerir.

Miyastenia gravisli bazı kişilerde timoma denen timus bezi tümörleri sıktır. Timomalar genellikle iyi huyludur, ancak habis hale gelebilirler.

Timus bezi ile miyastenia gravis arasındaki ilişki henüz tam olarak anlaşılamamıştır.

Bilim adamları, timus bezinin immün hücrelerin gelişmesi için yanlış talimatlar verebileceğine, sonuç olarak otoimmüniteye ve asetilkolin reseptör antikorlarının üretilmesine neden olduğuna inanıyorlar.

Myastenia gravis’in belirtileri nelerdir ?

Myastenia gravis herhangi bir istemli kası etkileyebilirse de, gözleri ve göz kapağı hareketini, yüz ifadesini ve yutmayı sağlayan kaslar en sık etkilenir.

Bozukluğun başlangıcı ani olabilir ve semptomlar ilk başta genellikle hafiftir, miyastenia gravis’i düşündürmez.

Çoğu durumda, ilk belirgin belirti göz kaslarındaki zayıflıktır.

Bazılarında, yutma güçlüğü ve konuşma bozulması ilk belirtiler olabilir.

Myastenia gravisindeki kas zayıflığının derecesi, göz kaslarının tutulduğu oküler myastenia gibi lokalize bir formdan, nefes almayı kontrol eden solunum kaslarının etkilendiği şiddetli veya generalize formlara kadar değişen bireyler arasında büyük farklılıklar gösterir.

Ana belirtiler göz hareketlerini kontrol eden kasların güçsüzlüğü, kararsız veya yorucu yürüme, yüz ifadesinde değişiklik, bulutlu veya diplopi yani çift görme, ptozis yani göz kapaklarının birinin veya her ikisinin de sarkması, yutma güçlüğü, nefes darlığı, dizartri yani konuşma bozukluğu ve kollarda, ellerde, parmaklarda, bacaklarda ve boyunda güçsüzlüktür.

Myastenia gravis kimlerde sık görülür ?

Myastenia gravis tüm etnik gruplarda ve her iki cinste de görülebilir.

Genellikle 40 yaşın altındaki genç erişkin kadınları ve 60 yaşın üstündeki yaşlı erkekleri etkiler, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.

Yenidoğan myastenisinde ise fetus, miyastenia gravis’li anneden antikor alabilir. Genellikle yenidoğan myastenia gravis vakaları geçicidir ve çocuğun semptomları genellikle doğumdan 2-3 ay sonra kaybolur.

Myastenia gravis doğrudan kalıtsal değildir ve bulaşıcı da değildir. Bazen, hastalık aynı aileden birden fazla kişide görülebilir.

Nadiren çocuklar doğuştan miyastenia veya konjenital miyastenik sendrom belirtileri gösterebilir. Bunlar otoimmün bozukluklar değil, normalde asetilkolin üreten asetilkolinesteraz enizimi (asetilkolini parçalayan enzim) veya asetilkolin reseptörü ve kas zarı boyunca mevcut diğer proteinleri üreten anormal protein üreten kusurlu genlerden kaynaklanır.

Myastenia gravis nasıl teşhis edilir ?

Kas zayıflığı birçok diğer bozukluğun da sık görülen bir semptomu olduğu için hafif derece hastalığı olanlarda  myastenia gravis tanısı sıklıkla gözden kaçırılır veya geciktirilir.

Myastenia gravis teşhisinin ilk adımları, bireyin tıbbi öyküsünün ve fiziksel ve nörolojik muayenelerin gözden geçirilmesini içerir. Doktor myastenia gravis’den şüpheleniyorsa, tanıyı doğrulamak için birkaç test mevcuttur.

Özel bir kan testi olan ve myastenia gravis’li hastaların çoğunda anormal şekilde yüksek bulunan asetilkolin reseptör antikorları tanıda çok fayda sağlar.

Son zamanlarda kullanıma giren anti-MuSK antikoru adı verilen ikinci bir antikor, asetilkolin reseptör antikorlarına sahip olmayan miyastenia gravis’li bireylerin yaklaşık % 30 ila 40’ında pozitif bulunur.

Bununla birlikte, bu iki otoantikor da bazen miyastenia gravis’li bazı bireylerde, çoğunlukla oküler miyastenia gravis’li kişilerde mevcut pozitif bulunmayabilir yani negatif sonuç miyastenia olmadığı anlamına gelmez.

Edrofonyum myastenia gravis’li hastalardaki güçsüzlüğü hafifletmek için kullanılan bir ilaçtır. İlaç asetilkolin’in parçalanmasını bloke eder ve nöromüsküler kavşakta asetilkolin seviyelerini geçici olarak artırır. Edrofonyum testi’nde bu ilaç verilerek semptomlarda gerileme olup olmamasına bakılır.

Tek lif elektromiyografi (EMG) de sinir-kas iletiminde bozukluk tespit edebilir. EMG, tekli kas lifleri elektriksel uyarılarla uyarıldığında kas hücrelerinin elektrik potansiyelini ölçer. Miyastenia gravisdeki kas lifleri normal bireylerdeki kaslarla karşılaştırıldığında, tekrarlayan elektrik uyarısına yanıtsızdır.

Göğüsün bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntülemesi (MR) timoma varlığının tanımlanması için kullanılabilir.

Myastenia gravis nasıl tedavi edilir ?

Myastenia gravis genellikle kontrol edilebilir bir hastalık haline gelmiştir.

Kas zayıflığını azaltmaya ve iyileştirmeye yardımcı olan çeşitli terapiler bulunmaktadır. Hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında neostigmin ve piridostigmin gibi antikolinesteraz ajanlar bulunur ve bunlar nöromüsküler iletiyi ve kas kuvvetini arttırır.

Prednizon, azatioprin, siklosporin, mikofenolat mofetil ve takrolimus gibi immünsüpresif ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlar, anormal antikorların üretimini baskılayarak kas kuvvetini arttırırlar.

Timektomi, timus bezinin cerrahi olarak çıkarılması bazı kişilerde semptomları azaltır ve muhtemelen bağışıklık sistemini dengeleyerek bazı insanlarda iyileşme sağlayabilir. Timomalı hastalarda bu nedenle timektomi önerilir.

Myastenia gravis tedavisinde kullanılan diğer tedaviler plazmaferez’i ve yüksek doz intravenöz immunoglobulin gibi prosedürleri içerir.

Myastenik kriz nedir ?

Myastenik kriz, solunumu kontrol eden kasların iyice yetersiz olduğu durumlarda oluşur ve tıbbi bir acil durum yaratır. Solunum cihazı gerektirir.

Solunum kasları zayıf olan bireylerde, hemen tıbbi müdahale gerektiren bu krizler, enfeksiyon, ateş veya ilacın advers etkileri ile tetiklenebilir.

Myastenia gravis hastalığının prognozu yani gidişatı nasıldır ?

Tedaviyle, myastenia’lı birçok bireyde kas güçsüzlüğü önemli ölçüde giderilebilir ve neredeyse normal yaşamlarına devam ederler.

Bazı miyastenia gravis vakaları geçici veya kalıcı olarak remisyona girebilir ve kas güçsüzlüğü tamamen ortadan kalkabilir ve böylece ilaçlar kesilebilir.

Timektomi’nin amacı kararlı, uzun süreli tam remisyonlardır ve bu prosedürden geçen kişilerin yaklaşık % 50’sinde bu başarılır.

Nadir birkaç vakada, acil tıbbi bakım gerektiren solunum yetmezliği krizi görülebilir.

Myastenia gravis tedavisinde yeni araştırmalar var mı ?

Myastenia gravis tedavisinde etkili olup olmadıklarını görmek için, tek başına ya da mevcut ilaç tedavileri ile birlikte farklı ilaçlar da test edilmektedir.

Bir araştırma, bağışıklık sisteminin sinir sistemine saldırmasına neden olan bazı antikorlarını azaltabilen, antikor oluşturan B hücrelerine karşı monoklonal bir antikor olan rituximab‘ın kullanımını inceliyor.

Araştırmacılar, refrakter ve şiddetli miyastenia gravis tedavisinde otolog hematopoietik kök hücre transplantasyonunun güvenilirliğini ve etkinliğini de inceliyorlar.