Stres zamanında böbrek üstü bezler tarafından salgılanan hormona kortizol denir. Kortizol salgılanması vücudun fiziksel ve zihinsel strese verdiği cevap olarak adlandırılabilir. Bundan dolayı kortizol stres hormonu olarak da bilinir.  Kortizol hormonu üretimi stres yönetiminde, stresle baş etmekte yardımcı olmasına rağmen aşırı veya yetersiz kortizol salgısı sağlık üzerinde çeşitli olumsuz etkilere neden olabilir. Kortizol seviyesi kortizolün yüksek veya düşük olduğu kan, idrar ve tükürük testi yardımıyla tespit edilebilir. Bu makalemizde kortizol yüksekliği, düşüklüğü, belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgiler vereceğiz.

Kortizol Testi Normal Değerleri Nedir?

Kortizol değerleri günün ilk saatlerinde en yüksek değerdeyken gece saatlerinde en düşük seviyeye düşer.

Yetişkinlerde normal kortizol seviyesi şöyle olmalıdır:

1. Sabah: 0,25-0,60 mikrogram/desilitre
2. Öğlen: 0,08-0,20 mikrogram/desilitre
3. Akşam: 0,04-0,13 mikrogram/desilitre
4. Gece: 0,02-0,07 mikrogram/desilitre

Kortizol testi nasıl yapılır?

Kortizol testi kan veya idrar testi ile kandaki, idrardaki kortizol (COR, CORT) hormonu seviyesini ölçer.

Kortizol testi neden yapılır ?

1. Cushing sendromu teşhisinde,
2. Hipofiz bezi ile ilgili problemlerin araştırılmasında,
3. Böbreküsütü bezi ile ilgili problemlerin araştırılmasında,
4. Addison hastalığı teşhisinde

Kortizol yüksekliği nedenleri

Vücutta yüksek düzeyde kortizol salgılanması sonucunda hiperkortizolizm olarak adlandırılan bir durum ortaya çıkar. Kortizol yüksekliği nedenleri şunlardır;

1. Uykusuzluk, yeterli süre uyumama
2. Anti-inflamatuar steroid ilaçlar ve doğum kontrol hapı gibi bazı ilaçların yan etkisi
3. Çok fazla fiziksel aktivite ve seyahat,
4. Uzun süre boyunca yoğun strese maruz kalma
5. Yüksek kafein alımı (Çay, kola, kahve en önemli kafein kaynaklarıdır)
6. Hipertiroidizm (Tiroid bezinden aşırı tiroid hormonu salgılanması)
7. Kanser
8. Hamilelik

Kortizol yüksekliği belirtileri nelerdir?

Vücudun sürekli olarak yüksek düzeyde kortizol salgılaması Cushing sendromu olarak bilinen bir sağlık sorununa neden olabilir. Kortizol yüksekliği belirtileri şunlardır;

1. Depresyon, sinirlilik
2. Mide bulantısı, mide ağrısı, ishal, kabızlık gibi sindirim sistemi sorunları
3. Kilo alma
4. Uykuya dalmakta güçlük
5. Yorgun uyanma
6. Baş ağrısı
7. Sürekli yorgun hissetme
8. Tansiyon yüksekliği
9. Sırt ağrısı
10. Ciltte incelme
11. Libido düşüklüğü, cinsel isteksizlik
12. Uykusuzluk
13. Konsentrasyonda zorlanma
14. Kemik mineral yoğunluğunda azalma
15. Ciltte kolay morarma
16. Ciltte kırmızımsı mor çizgiler
17. Ağız kuruluğu
18. Kadınlarda adet düzensizlikleri
19. Bel çevresinde yağlanma, kolay göbek yapma
20. Kadınlarda yüzde, göğüslerde ve uyluklarda aşırı kıllanma
21. Kaygı, paranoya, panik atak, sosyal fobi ve öfke patlamaları gibi sinirsel bozukluklar
22. Kemiklerde, kaslarda ve eklem yerlerinde ağrı
23. Sık sık soğuk algınlığına yakalanma
24. Cinsel istekte azalma
25. Sivilce, cilt iltihabı gibi cilt sorunları
26. Uyku sorunları (Aşırı uyuma veya uyku ihtiyacı duymama gibi)

Kortizol yüksekliği hangi hastalıklara neden olur?

Kortizon yüksekliği şu hastalıklara neden olur;

Not: Bu makalemiz 2 sayfadan oluşmaktadır. “Sonraki Sayfa” yazısına tıklayarak yazıyı okumaya devam edebilirsiniz.