Pilonidal kist, sinüs veya çok daha sık kullanılan ismiyle kıl dönmesi, benign yani iyi huylu ve basit bir rahatsızlık olmasına rağmen tedavi edilmediğinde sosyal yaşantıda insana adeta eziyet çektiren sıkıntılı bir durumdur.

Pilonidal kist nedir ?

Pilonidal kist, kuyruk kemiği (sakrum) üzerinde kalan kalçanın üst kısmındaki yarık alanda meydana gelen cilt döküntüleri ve kıllarla dolu bir kesedir.

Bu kist ve üstündeki cilt enfekte hale gelebilir ve ağrılı bir apse oluşturabilir.

Pilonidal kist için risk faktörleri nelerdir ?

Çoğu uzman, kistlerin, bölgeye kılların içe çekilmesine neden olan travmalara bağlı olarak ortaya çıktığına inanmaktadır.

Pilonidal kistler eksize edildiğinde yani açıldığında içinden genellikle kıllar çıkar, ancak kıl follikülleri gösterilmemiştir, bu da kılların kistin dışından geldiğini düşündürmektedir.

Pilonidal kist, II. Dünya Savaşı sırasında cip, kamyon ve tankları süren askerlerde çok sıktı, bu da kuyruk bölgesine sürüş sırasındaki sürekli mekanik travmanın bu rahatsızlığa yol açtığını adeta kanıtlamıştır.

Pilonidal kistin sebebi nedir ?

Pilonidal kistlerin neden oluştuğu açık değildir.

Bir zamanlar, pilonidal kistlerin, gelişimin başlangıcında yanlış yerde olan embriyolojik hücrelerden doğan konjenital (kişi onunla birlikte doğmuş) bir durum olabileceği veya tekrar eden travma nedeniyle (jeep şoförü hastalığı) olduğu düşünülmüştür.

Kıl ve ölü cilt hücreleri ve bakterilerden oluşan debris yani artıkların, küçük gruplar halinde kalçanın üst yarık derisindeki gözeneklerce alıkonması, bir sinüs veya cep oluşturması  ve zamanla apseleşmesi ile oluştuğu düşünülmektedir.

 

Bu apse derinin altında oluşur  ve tekrar tekrar enfekte olabilen skar dokusuna neden olabilir.

Bazı bebekler kalçanın hemen üzerindeki sakrum çukuru denilen yerde bir çentik ile doğarlar. Sakral dimple yani gamze denen bu yapı enfekte olursa yine pilonidal kist haline gelebilir.

Pilonidal kist için risk faktörleri nelerdir ?

Erkek olma (kadınlardan 4 kat daha sık)
Genç yaş (çoğunlukla 20’li yaşlardaki erkekler)
Sedanter yaşam tarzı
Kalın vücut kılları
Aile öyküsü
Yerel tıraş veya sürtünmeden dolayı cilde hasar
Fazla kilolu veya obez olma
Önceki pilonidal kist öyküsü

Pilonidal kist belirtileri ve bulguları nelerdir ?

Pilonidal kist enfekte olmazsa belirtiler olmayabilir.

Enfekte olduğunda ise;

Ateş
Kalçanın üstünde ağrı
Bel ağrısı
Şişme
Kızarıklık
Kan veya iltihap akıntısı (abse patlarsa olur) ve
Kötü koku görülür.

Doktorlar pilonidal kisti nasıl teşhis ederler ?

Pilonidal kisti önce fizik muayene yaparak teşhis ederler.

Pilonidal kist, hassasiyet oluşturan, kalçanın yarık kısmında kabarık, şişmiş veya abse gibi görünür ve sıklıkla ya akıntılıdır ya da kanar.

Hastanın külotunda sürekli iltihap akıntısı veya kanla karışık akıntıya bağlı lekelenmeler olur.

Kistin kalçanın üst kısmındaki konumu da pilonidal kiste özgüdür.

Enfeksiyon ağır ise, teşhis için kan testleri yapılabilir. Pilonidal kistlerde genellikle görüntüleme testlerine gerek yoktur.

Pilonidal sinüs için bitkisel tedavi, doğal ev ilaçları var mı ?

Ev ilaçları ağrı ve şişmeyi gidermeyi amaçlar.

Bu ev tedavileri şunları içerir:

Sitz banyoları

Kalçalara kadar sıcak su küvetinde oturmak ağrıyı hafifletir ve kistin kötüye gitme riskini azaltabilir.

C vitamini ve çinko takviyeleri

Bunlar iyileşme sürecinde yardımcı olabilir.

A vitamini

Doku onarımı için yardımcı olur.

Bu takviyelerin dozu için doktorunuza danışın.

Çay ağacı yağı ve adaçayı yağı

Bu uçucu yağlar kisti rahatlatmada ve enfeksiyonla mücadelede yardımcı olabilir.

Hint yağı

Kiste uygulanan hint yağı iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olabilir.

Koksiks yastığı

Otururken koksiks yastığı kullanma ağrıyı azaltır ve  konfor sağlayabilir.

Düzenli egzersiz

Kan akışını artırarak iyileşmeye yardımcı olur.

Çiğ sarmısak

Doğruca kiste uygulanan çiğ sarımsak enfeksiyona karşı etkilidir ancak deride ve açık yarada aşırı tahriş edici olabilir.

Kullanılan ilaçlarla etkileşimde bulunabileceğinden, bitkisel destekler veya doğal ilaçları kullanmadan önce doktorunuzla konuşun.

Buna ek olarak, kistiniz boşaltılmışsa ve açıksa, doktorunuzun talimatlarını izlemeniz gerekir.

Pilonidal kistin tedavisi nedir ? Pilonidal kistler için cerrahi gerekli midir ?

Pilonidal sinüs için tedavi, genellikle enfeksiyonun yani absenin kesip açılarak boşaltılmasını  gerektirir. “İnsizyon ve drenaj” adı verilen bu prosedür, lokal anestezi veya genel anestezi kullanılarak yapılır.

“İnsizyon ve drenaj” ile kist boşluğunun içerisindeki iltihap ve kıllar boşaltılır.

Pilonidal kist alanında geniş yara izi dokusu veya kronik sinüs yolu varsa, apsenin çıkarılması için daha kapsamlı bir eksizyon cerrahisi gerekli olabilir.

Pilonidal sistektomi, sinüsten uzanan kistleri veya kanalları kaldırır. Yara gazlı bezle açık bırakılabilir veya dikişle kapatılır.

Karydakis işlemi, daha derindeki dokuyu değil, yaralı deriyi kaldırır.

Pilonidal kist için yapılan diğer ameliyat türleri arasında Limberg flebi, Z-plasty ve rotasyonel flep gibi flep prosedürleri sayılabilir.

Selülit veya sepsis gibi şiddetli bir enfeksiyon varsa veya bağışıklık bastırılmışsa (HIV /AIDS’li hastalar, kanserde kemoterapi, steroid tedavisi veya diğer immün modüle edici ilaçlar) genellikle antibiyotikler  reçetelenir ve hastaneye yatış gerekli olabilir.

Pilonidal sinüs ne kadar sürede iyileşir ?

Pilonidal kist ameliyatı için iyileşme süresi, yaranın açık veya kapalı olup olmadığına bağlı olarak değişir.

Açık bir yarada (doku çıkarılır, bir boşluk bırakılır ve vücut içten dışa doğru iyileşir), yara dokusunun iyileşmesi 8 hafta sürebilir.

Kapalı bir yara varsa (doktor tarafından dikilmişse), iyileşme çok daha hızlıdır, ancak iyileşmeyi geciktirecek yeniden enfekte olma şansı daha fazladır.

Pilonidal sinüste ameliyatsız tedavi var mı ? Kristalize fenol yöntemi nedir ?

Pilonidal kistin cerrahi dışı tedavisi, sadece kist küçükse ve semptomlar hafif ve seyrekse düşünülebilir.

Kıl dönmesinde kristalize fenol uygulaması doğru teknikle yapıldığında geçerli ve etkili sonuçların alındığı tedavi yöntemlerinden biridir. Uygulama hastada küçük bir bölgeye uygulanan lokal anestezi yardımıyla yapılır.

Steril koşullarda sinüsler temizlenir, kıllardan arındırılır ve içleri iri naftalin kristallerine benzeyen kristalize fenolle doldurulur. Kristalize fenol, yarayı temizleme etkisi ile sinüslerin içlerini temizler ve bir iyileşme-kapanma sürecini başlatır.

Ağrısız bir işlem olan bu uygulama ile hasta evine gönderilir ve hemen sabahına banyo yapması önerilir. Hastanın günlük aktivitelerine devam etmesinde, işe-okula gitmesinde bir sakınca bulunmaz.

Bazı hastaneler ve sağlık merkezleri kristalize fenolün başarı oranını her 100 hastadan 80-85’inin bu sorundan kurtulması gibi oldukça yüksek olarak vermektedir.

Pilonidal kistleri hangi doktorlar tedavi eder ?

Kistin boşaltılması gerekiyorsa, genel cerrah veya kolorektal cerrah bu işlemi yapar. Yani kıl dönmesi şikayetiniz varsa bir genel cerrahi uzmanına muayene olun.

Pilonidal kistin prognozu nedir ?

Pilonidal kistin prognozu genelde iyidir ve cerrahi ile kist sıklıkla iyileşebilir.

Ne yazık ki, yaygın skar dokusu veya sinüs oluşumu meydana gelirse apselerin tekrar ortaya çıkması sık görülür. Cerrahi tedavi de bile az miktarda kist tekrar oluşabilir.

Komplikasyonlar arasında enfeksiyon ya da bölgede yara izi bulunmaktadır.

Pilonidal kisti önlemek mümkün müdür ?

Pilonidal kistlere yatkın veya risk faktörleri olan kişilerde, risk faktörlerinin değiştirilmesi alevlenmeyi önlemeye yardımcı olabilir.

Pilonidal kistlerin önlenmesi doğru hijyen gerektirir.

Alanın temiz ve kılsız olması ilk adımlardır.

Kiloluysa kilo vermek ve kalça bölgesini sıkmayan giysiler giymek iltihaplanmayı veya enfeksiyonu önlemeye yardımcı olur.

İyi hijyen,  iyi duruş ile oturma ve koksiks yastığı kullanılması ile varsa kistin kötüye gitmesi önlenebilir.