Kemik Erimesi (Osteoporoz) kemiklerin yoğunluğunun ve kalitesinin azalmasıyla daha zayıf, hassas ve kırılgan hale gelmesidir.

Kemikler hayat boyu, sürekli olarak yenilenir. Doğumda kemikler yumuşaktır ve zamanla kalsiyum alımı arttıkça ve proteinler üzerinde biriktikçe güçlenir. Kemik oluşumu bebeklikte oldukça hızlıdır. Çocuklukta ise ergenlik döneminden önce yoğun kemik oluşumu başlamadan önce yavaşlar. Yetişkin dönemi kemik oluşumu ise 20’li yaşların sonuna doğru sona erer. Bu oluşum sürecinin devam etmesi için yeterli miktarda kalsiyuma ihtiyaç duyulur. kalsiyumun yaklaşık % 99’u vücutta kemiklerde ve % 1’i ise kanda ve vücut sıvılarında bulunur.

Kemik yoğunluğu belirli hacimde bir kemikteki kemik dokusu miktarını gösterir. Bu yoğunluk 30-35 yaşlarında zirveye ulaşır ve yaş ilerledikçe hem kadınlarda hem de erkeklerde azalır.

Kemik yoğunluğunu hayatın herhangi bir periyodunda, genetik faktörler, ırk, cinsiyet, tıbbi durumlar ve tedaviler, beslenme ve hayat tarzı gibi birçok faktör etkileyebilir. Kadınlar kemik yoğunluğunu menopoz dönemindeki östrojen azalmasından dolayı daha hızlı bir şekilde kaybeder.

Kemik erimesinin birçok nedeni vardır. Bunlar:

• Yaşlanma (özellikle 50’li yaşlardan sonra)
• Zayıf yapılı olma
• Fiziksel aktivite eksikliği
• Sigara
• Aşırı alkol ve kafein tüketimi
• Kalsiyum eksikliği ve düşük kalsiyum içerikli beslenme alışkanlığı
• D vitamini eksikliği
• Kortikosteroidler, tiroit ilaçları ve epilepsi ilaçları gibi bazı ilaçların uzun süreli kullanımı
• Kadınlarda östrojen eksikliği veya azalması
• Cushing sendromu ve tirotoksikoz gibi endokrin hastalıkları
• romatoid artritler gibi bazı romatizma hastalıkları
• multipl miyelom gibi kan hastalıkları gibi bazı medikal durumlar

Genellikle herhangi bir kemik kırılıncaya kadar hiçbir belirti görülmez. Bu nedenle çoğu zaman sessiz hastalık olarak adlandırılır.Kol bileklerinin, kalçaların, bel kemiğinin, leğen kemiğinin ve üst kolun kırılması en çok görülen kemik erimesi vakalarıdır. Kırılmalar çok ağrılı olabilir. Sakatlığa neden olabilir.

Kemik erimesinin diğer belirtileri şunlardır:

• Sırt ağrısı (omurgadaki bir çatlamaya veya kırılmaya bağlı)
• Zamanla boyun kısalması
• Kambur oluşumu
• Vücut duruşunda bozulma
• Kademeli kilo kaybı (baskı almış omurga kemiklerinden dolayı)

Kemik erimesinin tedavisi kemik yoğunluğu taramalarına, yaşa, cinsiyete, tıbbi geçmişe ve hastalığın şiddetine bağlıdır. Tedavi genelde hayat tarzında değişiklikleri, ve kemik yoğunluğunu artırmaya ve kemik kırılmalarının riskini azaltmaya yönelik ilaç tedavilerini içerir.

1 Hayat Tarzında Değişiklikler

• • Egzersiz

Mümkünse, düzenli kilo konrolü sağlayan egzersizler (yürüme, koşma vb) kemik kaybını azalttığı ve yeni kemik oluşumunu sağladığı için devam ettirilmelidir. Doktorlar bunu sağlayabilmek için genelde en azından 3 haftalık periyotlarla 30 dakikalık egzersizler tavsiye eder. Herhangi bir egzersize başlamadan önce bir doktora başvurmak ve önerilen egzersizin güvenli olduğundan emin olmak gerekir.

• • Beslenme

Vücut kendi kalsiyumunu üretemediği için yüksek kalsiyumlu bir beslenme alışkanlığı gereklidir ve bu kemik kaybının hızını azaltır. D vitamini de kalsiyumun emilimini sağladığı için oldukça önemlidir. Kalsiyum ve zengin D vitamini içeren yemeklerden oluşan bir beslenme kemiklerin ihtiyaç duyduğu kalsiyumu sağlaması için oldukça önemlidir.

Kalsiyum bakımından zengin yiyecekler; yeşil sebzeler, fasulye, baklagiller, balık (özellikle sardalya ve somon), soya ürünleri, tahıl ve fındık, ceviz gibi sert kabuklu çerezler tüketilmelidir. Günlük en az 1000 mg kalsiyum tüketilmelidir. D vitamini bakımından zengin sardalya ve ton balığı ile yumurta ve karaciğer de tüketilmelidir.

• • Sigara, alkol ve kafein

Sigara içenler sigarayı bırakmalıdır. Alkol ve kafein alımı (çay, kahve ve kola vb) da sınırlandırılmalıdır.

• • Kırılma Riskini Azaltmak

Kemik erimesini ve kırılma riskini azaltmak için harekete ve günlük aktivitelere önem verilmelidir. Bu, ayakta durma güçlüğü yaşanıyorsa yardımlar, düşmelere neden olabilecek eşyaların kaldırılması ve banyo ve lavabo gibi yerlerde kaymayan hasırlar kullanmak gibi önlemleri içerebilir. Özellikle yaşlılarda kalça gibi Vücudun kırılmaya hassas bölgelerinde yumuşak pedler kullanmak önemlidir.

• • Yeterli Güneş Işığı Almak

Düzenli fakat orta derecede güneş ışığına maruz kalmak vücutta D vitamini üretilmesine yardımcı olur. Fakat aşırı güneş ışığı başka zararlar verebilir.

2 İlaçlar

Kalsiyum

Besinlerden kalsiyum alımı yetersizse vücuttaki kalsiyum miktarını artırmak için kalsiyum katkıları kullanılabilir. Günlük 1000 mg doz yeterlidir.

• • D vitamini

Kemiklere kalsiyum emilimi için D vitamini çok önemli olduğu için çeşitli D vitamini sağlayıcı ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçlardan bazıları doktor tavsiyesiyle D vitamini takviyesi için alınabilir.

• • Bifosfonatlar

Bu hormonsuz ilaçlar kemik yoğunluğunu artırıp kemik kaybı oranını azaltabilir. Bu ilaçların kırılma oranlarını azaltmada oldukça etkili olduğu görülmüştür. Bu ilaçlar genelde kalsiyum takviyeleriyle beraber bir döngü halinde alınır. Bu ilaçların yan etkileri ise bulantı ve hazımsızlıktır. Bu nedenle bazı insanlarda doktor limitler koyabilir.

• • Hormon Değiştirme Terapisi (HRT)

Kemik erimesi görülen bazı kadınlarda östrojen içeren hormon değiştirme terapisi önerilebilir. HRT kaemik kaybını azaltmakta ve kemik yoğunluğunu artırmaktadır. HRT’nin kemik erimesi tedavisinde faydalarının yanında son dönemdeki çalışmalarda uzun süreli HRT kullanımının bazı riskler doğurduğu ortaya çıkmıştır. Bu nedenle hasta için doktor tavsiyesi ve bu terapinin uygunluğunun araştırılması çok önemlidir.

• • Selektif Östrojen Reseptör Modülatörü (SERM)

Bu tür ilaçlar kanser tedavisinde kullanıldığı gibi kemik erimesini engellemede de kullanılmaktadır. Bu ilaçlar bel kemiğindeki kırılmaları azaltmada çok etkilidir ve östrojenin kemikler üzerindeki etkisini taklit ederek etkilerini göstermektedirler. Bu nedenle menopoz sonrası kadınlarda azalan kemik yoğunluğunu gidermede bu ilaçlar sıklıkla uygulanmaktadır. Bazı SERM ilaçları ise yan etkilerinden dolayı sınırlandırılmıştır.

3 Cerrahi Tedavi

Kırılmalar kemik erimesinin en temel sonuçlarıdır. Birçok kişi ameliyata başvurmadan iyileşmeyi tercih eder. Bazen bir kırılma cerrahi müdahale gerektirebilecek kadar şiddetli olabilmektedir.

Kalça kırıkları kemik erimesi olan yaşlı insanlarda çok yaygındır. Çoğu durumda kalça eklemini değiştirici ameliyatlar gerekmektedir. Kemik erimelerinin yanında göğüs kanseri de kalça kırılmalarına neden olabilmektedir.