Adi: “Kavun” Türkçe bir addır. “Kagun” sözcüğünden türetilmiştir.

Tarihçesi: Kavunun tarımı çok eskiden beri yapılmaktadır. Türklerin kavunu ne zamandan beri tanıdığı bilinmemektedir.

Botanik: Otsu sürüngen ve biryıllık bitkidir. Meyvesi için tarımı yapılır. Yuvarlak, oval şekilli veya ender olarak küçük yuvarlak, yeşil-sarı kabuklu, içi turuncu sarı tatlı, kışlık, yazlık, büyük, küçük gibi birçok çeşidi vardır. Olgun meyvesi tatlıdır ve ağırlığı 1-6 kilo arasında değişir.

Kavunun anavatanı Ön Asya’dır. Ancak Güney ve Batı Asya olduğunu ileri süren bilim insanları olduğu gibi, Afrika olduğunu kabul eden bilim insanları da vardır. En lezzetli kavunlar erkenci ve geç kavunlar olarak ülkemizde yetişir.

Erkenci kavunlara örnek olarak ince kabuklu toptan ve kantalup kavunlarını gösterebiliriz. Sarı kabuklu olan bu kavunlar erken olur ve kısa sürede tüketilirler. Geç kavunlara örnek olarak da altınbaş ve ha-sanbey kavunları gösterilebilir. Altınbaş en çok üretilen kavundur. Ancak bostan, üvelek gibi genellikle yetiştiği yörenin adıyla tanınır. Trakya ve Ege bölgesinde yaygın yetiştirilir. Rengi sarıyla karışık yeşildir. Sulu ve tatlıdır. Hasanbeyin kabuğu buruşuk ve koyu yeşildir. Uzun süre saklanmaya ve uzak yerlere nakledilmeye uygundur. Sıkı etli, sulu ve tatlıdır. Çoğunlukla Batı Anadolu’da tarımı yapılır.

Kantalup kavunu (Cucumls melo var. Canatalupen-sis) adını papaların Roma yakınındaki eski villası Cantalpulo’dan almıştır. Bu kavun 16. yüzyılda misyonerlerce Avrupa’ya götürülen Van kavunu Cucumls melo vulgarls’den türetilmiştir.

Satın alırken nelere dikkat etmeli: Türüne göre değişirse de genellikle sarı kabuklu kavunun yumuşamamış ve sapının bükülerek değil kendiliğinden kurumuş olmasına, güzel kokmasına dikkat edilmelidir. Kavunun ağırlığı önemlidir. Halk arasında “kavunun ağırı, karpuzun hafifi” diye bir söz vardır. Hasanbey kavununun sert olmasına ve üzerinde ezikler olmamasına dikkat edilmelidir.

Saklanması: Sarı kabuklu kavun uzun süre saklanamaz. Eğer tam olgunlaşmamış ise 1-2 gün güneşte bırakılır veya olgunlaşma hormonu çıkaran yeşil elmayla kahverengi kesekâğıdına konursa kısa sürede olgunlaşır. Genellikle dibinin yumuşamış olması ve güzel kokmaya başlaması olgunlaştığını gösterir. Hasanbey kavunu serin, loş yerlerde mümkünse sapından asılarak uzun süre saklanabilir. Tüm kavun türleri kesildikten sonra buzdolabında folyoya sarılarak 1 günden fazla saklanmamalıdır.

İçindeki bazı maddeler: Yaklaşık %80-90 arasında su, mineraller (fosfor, demir, kalsiyum, magnezyum), mineral izleri (alüminyum, bakır, çinko), vitaminler (C, B1, B2, B3, B6, B9, PP, beta-karo-ten), karbonhidratlar, selüloz, pektin, şekerler (früktoz, glikoz, sakaroz).

Potasyum yönünden çok zengindir. 100 g kavun 260-320 mg potasyum içerir.

100 g kavun 54 kcal içerir.

Özellikleri:

Antioksidandır.
Canlandırıcı ve gençleştiricidir.
Hücrelerin daha fazla oksijenle beslenmesinde yardımcı olur, idrar söktürücüdür.
Kan üretimini olumlu olarak etkiler.
Kandaki kolesterin oranını düşürür.
Kanı temizler.
Kansere karşı koruyucudur.
Katarakta karşı koruyucudur.
Proteinin daha iyi değerlendirilmesini sağlar.
Saçları ve cildi besler, güzelleştirir.

Seksüel hormonları harekete geçirir, libidoyu arttırır. Vücuttaki tüm mukoza tabakasını korur.

Aspirinin antl tromboz etkisi kavun tarafından güçlendirilir. Aspirini midesi kabul etmeyenler antl tromboz olarak sadece kavundan yararlanabilirler. Tansiyonu yüksek olanların haftada birkaç gün kavun yemeleri yararlı olur, idrar söktürücü olduğundan kavun yiyenler sık sık tuvalete gittiklerinden vücuttaki fazla su (ödem) dışarı atılır. Enfarktüs tehlikesi olanlar sıkça kavun yemelidirler. Kavundaki adenosln kanın pıhtılaşmasını önler, iyi bir anti ko-agulanstır.

Kavunda yüksek oranda bulunan potasyum, sodyumun vücuttan atılmasını sağlar. Atılan her miligram sodyum ise tansiyonun düşmesine yardımcı olur.

Yapılan araştırmalar potasyumun kandaki kötü (LDL) kolesterin oranını düşürdüğünü, iyi (HDL) kolesterin oranını yükselttiğini göstermiştir. Bu da damar duvarlarında kolesterin toplanmasını önlemektedir. Ayrıca potasyum arteriosklerozeyl de önlemektedir.

Kavunda yüksek oranda bulunan C vitamini ve be-ta-karoten serbest radikalleri nötrleştirmektedir. 100 g kavun 30 mg C vitamini içerir.

Önemli: Şeker hastaları kavun yemekten kaçınmalıdır. idrar zorluğu ve kanaması olanlartadı ekşi olan kavunu yememelidirler. Kavun sindirilmesi zor olan meyvelerdendir.