Karaciğer yağlanması erken dönemde herhangi bir belirtiye yol açmaz. Genellikle başka sorunların tespiti için kullanılan kan tahlili gibi testlerle ortaya çıkmaktadır. Belki bir doktor, fiziksel muayene esnasında karaciğer büyümesi tespit edebilir.

Karaciğer yağlanmasının vücuda zararları çok ilerlerse aşağıdaki belirtilere yol açabilir:

• Yorgunluk
• Kilo kaybı
• Kuvvet kaybı
• Sağ üst karında, kaburgaların altında rahatsızlık hissi
• Zihin bulanıklığı

Karaciğer yağlanması siroza dönüşürse aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Sarılık (cildin ve göz beyazının sararması)
• Ciltte kaşıntı
• Ayaklarda, ayak bileklerinde, bacakta veya karında şişme
• Karaciğer fonksiyonlarının zayıflaması

Siroz, karaciğer yetmezliğine ve ölüme neden olabilen bir hastalıktır.

1.Alkol ve Sigara

Karaciğerimiz tükettiğimiz yiyecek ve içecekleri işleyerek vücudumuzun kullanabileceği forma sokar. Buna alkol de dahildir. Ancak zehir etkisinden dolayı alkolü her süzüşünde bir miktar karaciğer hücresi ölür.

• Karaciğer kendini yeniler, ancak uzun süreli alkol kullanımı karaciğerin elinden bu yeteneğini alır.
• Karaciğer yağlanması, alkole bağlı karaciğer hastalıklarının ilk aşamasıdır. Sürecin devamında hepatit (karaciğer iltihabı) ve son aşama olarak siroz görülebilir.

Sigara ise kötü kolesterolü yükseltmesi, tansiyon sorunlarına yol açması vb. etkileri ile alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasına neden olur.

2.Hatalı Beslenme

Yüksek kalorili beslenmek karaciğerin iş yükünü artırır, verimli işlenemeyen bileşenler ve karaciğerin zorlanması karaciğer yağlanmasına neden olur.

3.Aşırı Kilolu Olmak

Aşırı kilolu olmak karaciğer yağlanması riskini artırır. Özellikle bel çevresindeki yağlanma miktarı fazla olanlar daha yüksek risk altındadır. Aşağıdaki hastalıklar da karaciğer yağlanması ile ilişkilidir:

• Tip 2 şeker hastalığı
• Kandaki trigliserid (yağ) seviyesinin yüksek olması
• Yüksek kolesterol
• Yüksek tansiyon
• Çölyak hastalığı: Tahıllarda bulunan glüten proteininin sindirilememesi hastalığı
• Wilson hastalığı: Dokularda bakır birikmesi ile karakterize bir hastalık

4.Bazı İlaçlar

Aşağıdaki ilaçlar alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması riskini yükseltir:

• Tamoksifen (Soltamox)
• Amiodoron şırıngaları (Nestorone)
• Amiodoron hapları (Cordarone, Pacerone)
• Metotreksat (Trexall)

5.İnsülin Direnci ve Diğer Nedenler

İnsülin direnci olan hastalarda yeterli miktarda insülin üretilmektedir, ancak vücut hücreleri insüline karşı duyarsızdır. Bu durumda kandaki glukoz vücut hücreleri yerine karaciğerde depolanarak karaciğer yağlanmasına neden olabilir.

Aşağıdaki etkenler de karaciğer yağlanmasına yol açabilir:

• Kısa sürede çok fazla kilo vermek
• Uzun süre gıdasız kalmak
• Kortikosteroit, tetrasiklin ve karbon tetraklorit içeren ilaç veya kimyasallara maruz kalmak

1.Fiziksel muayene

Karaciğerin iltihaplanması aynı zamanda büyümeye yol açmış ise doktorunuz fiziksel muayene ile bunu fark edebilir. Fakat bazı durumlarda büyüme meydana gelmemektedir. Bu durumlar için muayene sırasında belirtileri hissediyorsanız doktorunuzu bilgilendirin. Aynı zamanda doktorunuza alkol, ilaç ve takviye geçmişinizden bahsedin.

2.Kan testi

Kanda bulunan bazı enzimlerin yüksek seviyelere çıktığını fark edebilir. Bu enzimler karaciğer yağlanmasını doğrudan teşhis edemez fakat doktorlara ipucu verirler.

3.Görüntüleme

Ultrason, bilgisayarlı tomografi ve MRI taramaları karaciğer yağlanmasını teşhis edebilirler. Fazla kullanılmayan ve ultrason gibi ses dalgalarını kullanan FibroScan yöntemi de kullanılabilir.

4.Karaciğer biyopsisi

Karaciğer biyopsisi yağlanma ve enfeksiyonu teşhis etmek için en iyi yöntemdir. Bu yöntem için hastaya bölgesel anestezi uygulanır ve acı hissetmesi engellenir.

1.Alkolü Sınırlandırın

Alkolü kısıtlamak, karaciğer yağlanmasının nedeni alkol olsa da olmasa da çok önemlidir. Hastalığın aşamasına göre hayati bile olabilir.

• Hafif karaciğer yağlanması vakalarında en az iki hafta süre ile alkol tüketmemek karaciğer hasarının iyileşmesini sağlayabilir. Ancak sonrasında da ne kadar alkol tüketilebileceği ile ilgili doktorunuzun önerisine uymalısınız.
• İlerlemiş vakalarda alkolü ömür boyu tamamen bırakmak gerekebilir. Karaciğer ölümünden kurtulmanın tek yolu bu olabilir.
• Alkole bağlı karaciğer hastalığı olan kişilerin 70%’inde alkol bağımlılığı olduğu düşünülüyor. Bırakma süreci kolay olmazsa psikolojik destek alınız. Acamprosate, nalterexone, disulfiram gibi ilaçların kullanılması gerekebilir.

2.Sağlıklı Bir Beslenme Programınız Olsun

Sadece yediklerinize dikkat ederek bile karaciğerde yağlanma önemli ölçüde azalacaktır.

• Basit şeker tüketilmemelidir. Tatlı, hamur işi, aperatif şekerlemeler azaltılmalıdır.
• Lifli gıdalara ağırlık verilmelidir. Bu amaçla yeşil yapraklı sebze, meyve ve tam tahıl tüketimi artırılmalıdır.
• Doymuş yağ tüketilmemelidir. Kızartmalardan, işlenmiş etlerden ve çok fazla süt ürünü tüketmekten uzak durulmalıdır.
• Tuz tüketimi azaltılmalıdır.

3.Yaşam Tarzınıza Dikkat Edin

İdeal kilonuzda kalın. Vücut kitle endeksinizi hesaplayın: Vücut ağırlığınızı boy uzunluğunuzun karesine bölün (ağırlık kg, uzunluk m). Çıkan sonuç 18,5 ile 24,9 aralığında ise sağlıklı kilodasınız demektir. Daha fazla ise kilo vermeli, daha az ise kilo almalısınız. Ayrıca;

• Düzenli egzersiz yapın. Haftada en az 150 dakikanızı orta tempolu egzersize ayırın. Kilo verdirmese dahi karaciğer yağlanmasını azaltır.
• Sigaradan uzak durun.

4.İlaç Tedavisi

Bizzat karaciğer yağlanması için geliştirilen herhangi bir ilaç yoktur. Ancak yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, tip iki şeker hastalığı gibi altta yatan hastalıkların tedavisi için bazı ilaçlar önerilebilir.

5.Karaciğer Nakli

Karaciğer yağlanması şiddetli siroza dönüşürse, hastanın karaciğer nakil sırasına alınması gerekebilir. Alternatif yol olarak, bir donörden nakil yapılabilir. Karaciğer kendini yenileyebildiği için hem donör, hem de alıcının karaciğeri normal boyutlarına erişecektir.

15-20 adet maydanoz yaprağı, 1 limon ve bir su bardağı suyu blenderde 1-2 dakika karıştırın ve kahvaltıdan 15-20 dakika önce için. Buna 15 gün devam edin ve 5 gün ara verdikten sonra 15 gün daha kullanın. Cildiniz karaciğerinizin aynasıdır. Eğer vücudunuzdaki sivilceler artıyor ise büyük ihtimalle karaciğerinizde zararlı enzimler birikmektedir. Karaciğer yağlanmasının bir diğer belirtisi ise sabah uyandığınızda yorgun olmanızdır.

İbrahim Saraçoğlu

Profesör Doktor

1.Elma sirkesi

Elma sirkesi yağ birikmesini engeller. 2014 yılında yapılan araştırmalar elma sirkesinin kolesterol gibi yağ birikmesinin de önüne geçtiği görülmüştür.
1 yemek kaşığı elma sirkesini 1 bardak ılık suya ekleyin ve günde iki defa yemekten önce için. Eğer tatlandırmak isterseniz saf bal kullanabilirsiniz.

Önemli uyarı: Elma sirkesinin yapısı asitlidir bu yüzden ilk olarak 1 çay kaşığı ile başlayın ve dozunu yavaş yavaş arttırın. Eğer elma sirkesini vücudunuzun kaldıramayacağı kadar alırsanız yemek borunuza zarar verirsiniz.

2.Limon

Limon yüksek miktarda C vitamini içeren bir antioksidandır. Bunun yanında karaciğerin yararlı enzimleri üretmesine de yardımcı olur. Bu özelliği ile karaciğerin kendini savunmasını sağlar ve karaciğeri temizler.
Yarım limonu bir bardak suya sıkın ve sabahları kalktığınızda için. Buna birkaç hafta devam edin.

3.Yeşil çay

Yeşil çay bilinen antioksidanlar arasında yerini almaktadır. Bu nedenle karaciğer yağlanmalarında tavsiye edilir.
Organik yeşil çayı günde 3-4 defa içerek karaciğerinizin kendisini korumasına yardım edebilirsiniz. Aynı zamanda karaciğer yağlanmasına da yardım eder.

4.Zerdeçal

Bir çay kaşığının ¼’ü kadar zerdeçal tozunu alın ve 1 bardak ekleyip kaynatın. Bunu günde 2 defa olacak şekilde 3-4 hafta kullanın.
Buna alternatif olarak yarım çay kaşığı zerdeçal tozunu bir bardak ılık süte karıştırarak da içebilirsiniz.