Karaciğer kistleri, sebepleri, teşhisi ve tedavi yöntemleri açısından birçok farklı gruba ayrılabilir.

Basit Kistler
Basit kistler doğuştan gelir ve embriyonun gelişimi sürecinde anormal safra yolu hücreleri sebebiyle oluşur. Kistler, safra benzeri bir sıvı ile dolu olup ince bir epitel hücre tabakası ile kaplıdır. Bu kistler, karaciğer kistleri arasında en yaygınıdır ve çapı 3 cm’den azdır.

Ekinokokkozis
Ekinokokkozis, insan ve hayvan arasında geçiş yapabilen bir tür bağırsak solucanı enfeksiyonudur. Özellikle, Echinococcus granulosus (E. granulosus) ve Echinococcus multilocularis (E. multilocularis) türleri insanlarda karaciğer kistlerine sebep olan türlerdir. İnsanlar, bu parazitin konak olarak kullandığı hayvanın ( kuzu, köpek gibi) dışkısında bulunan yumurtalarının sindirilmesi ile enfekte olur.

Ekinokokkozis gelişmiş ülkelerde hala çok yaygın olmamakla birlikte, son yıllarda hem Amerika hem de Avrupa’da daha sık görülmeye başlanmıştır. İnsanların yaşadığı ve evcil hayvan beslediği yerlerdeki tilki sayısının artmasıyla doğru orantılı olarak daha yaygın hale gelmiş olabilir.

Kistadenom
Kistadenom, iyi huylu ve kistadenokarsinom ise kanserli tümörlere verilen addır. Kistadenomlar, doğumdan gelen ve epitel hücre kaynaklı basit kistlere benzer. Kist tümörünün kanserli hale dönüşme şekli bilinmemektedir. Kistadenokarsinom yavaşça büyür ve çapları 12 cm’yi bulur.

Polikistik Karaciğer Hastalığı
Polikistik karaciğer hastalığı (PLD) az rastlanan genetik bir hastalık olup,karaciğerde 20’den fazla kist bulunması halidir. Kistler, doğuştan gelir ve kümelenmiş bir halde bulunurlar.

Karaciğerin aktivitelerini engellemeyen kistler, yıllarca belirti göstermeyebilirler. Kistler, genişlediğinde patlayabilir ya da diğer organları sıkıştırarak, şişkinlik, doluluk hali ve karnın sağ üst kısmında ağrıya sebep olabilirler.

Parazitik kistler (ekinokokkozis), ateş, kanlı balgam ve deride şiddetli kaşıntıya yol açabilirler. E. Multilocularis bakterisinin sebep olduğu ekinikikkozis türü, siroz ve karaciğer kanserine benzer belirtilere sebep olur.

Karaciğer kistleri genellikle başka amaçlarla yapılan bilgisayarlı tomografi (CT scan), ultrason ve manyetik görüntüleme (MR) işlemleri esnasında şans eseri teşhis edilir. Doktor, aynı zamanda karnı fiziksel olarak muayene ederek de kisti hissedebilir. Kistli ekinokokkozis,kandaki echinococcus antikorlarını belrileyen immünolojik testler ile teşhis edilir.

Çoğu kist, tedavi gerektirmeyip kendiliğinden kaybolur. Belirti gösteren ya da kötü huylu olan kistler ameliyat ile alınır. Kurutma işlemi de uygulanabilir fakat etkisi kısa süreli olur. Bazı PLD hastalarında karaciğer nakli gerekli olabilir.

Ameliyat
Özellikle kistadenom ve kistadenokarsinom durumlarında en iyi yöntem, kistin tamamen alınmasıdır. Bu ameliyat, küçük aletler ile ince tüpleri karından sokarak yapılan ve ‘laparoskopi’ adı verilen birişlem ile gerçekleştirilir.

İlaç terapisi
Echinococcosis’in sebep olduğu parazitik kistler bir seri ameliyat ve 2 yılsüren bir kemoterapi ile şikayetler azaltılarak tedavi edilir. Parazit solucanları tedavi etmek için de bir dizi ilaç verilebilir.

Korunma
Doğuştan gelen ya da genetik olan karaciğer kistleri önlemez. Ailede karaciğer kisti bulunuyor olması, bu hastalığa yakalanma riski konusunda ipucu vermektedir.

Parazitik kistler, hijyene dikkat ederek ve özellikle Echinococcus enfeksiyonunun yaygın olduğu bölgelerde yiyeceklerin düzgün saklanmasına dikkat edilerek engellenebilir. Bu önlemler, özellikle evcil hayvan besleyenler için daha da gereklidir. Ayrıca, avcılar vahşi hayvanlara dokunurken her zaman eldiven giymelidirler.