Gerçeklik algısını bozduğu ve sanrılı algılamalara neden olduğu için kişinin hastalık dönemlerinde kendisi ve çevresi için risk teşkil ettiği bilinen, hezeyan ve halüsinasyonlarla kendini gösterebilen şizofreni ile ilgili olarak Psikiyatri uzmanı Uzm. Dr. Sevilay Özcan’ın sorularıma cevapları;

• Şizofreni nedir?

Kişinin düşünce duygu ve davranışlarında bozulmaya neden olan gerçeklik algısının bozulduğu ağır psikiyatrik bir hastalıktır. En belirgin belirtiler hezeyanlar olarak tanımladığımız gerçeklikle bağdaşmayan inançlar ve halüsinasyon olarak adlandırdığımız duyu organlarının hepsi ile ilgili olarak ortaya çıkabilen yanlış algılamalardır.

• Hangi yaşlarda görülür, toplumda yaygınlığı nedir?

Genellikle 20’ li yaşlarda başlar. Toplumda yaygınlığı % 1 olarak bildirilmiş olup bu oran toplumlar arası farklılık göstermez. Kadın ve erkeklerde görülme sıklığı eşittir. Öncesinde stresör faktörler olabildiği gibi sinsi başlangıç gösteren her hangi bir stresörün tanımlanamadığı daha kötü gidişli bir form da olabilir.

• Nedenleri nelerdir?

Geçmişte aile ile ilişkili durumlar her ne kadar şizofreni oluşumunda suçlanmışsa da son yıllarda yapılan çalışmalar bu hastalığın genetik ve biyolojik yatkınlıklar sonucu ortaya çıkan bir beyin hastalığı olduğunu ortaya koymuştur. Kişinin yakınlarında silik şizofrenik belirtiler olduğuna dair çalışmalar bulunmaktadır. Bu hastaların hastalık öncesi kişilik yapılarına da vurgu yapılmakta olup, intrauterin dönemde hastalığın tohumlarının atıldığı inancı da gelişmeye başlamıştır.

Çeşitli organik hastalıklar ve özellikle madde kullanımı şizofreni benzeri hastalıklara neden olmakla birlikte bu hastalara şizofreni değil madde kullanımının yol açtığı şizofreni benzeri psikotik bozukluk adı verilmektedir.

• Şizofreni tanısı almış olan insanlar suç işlemeye eğilimli midir? Bu insanlar tehlikeli midir?

Şizofreni gerçeklik algısını bozduğu ve sanrılı algılamalara neden olduğu için kişinin hastalık dönemlerinde kendisi ve çevresi için risk teşkil ettiği bilinmekle birlikte yapılan çalışmalar şizofreni hastalarında suç işleme oranının normal toplumdan çok da fazla olmadığını suç işleme eğilimini en fazla etkileyen faktörlerden birinin kişinin hastalık öncesi kişilik yapısı olduğunu destekler niteliktedir.

• Şizofreni oluşumunda ailelerin suçu var mıdır?

Aileler çocuklarının hastalanmasında yoğun suçluluk duyguları yaşar ve kendini suçlar ancak bu kanıtlanmış bir durum değildir.

• Tedavisinde neler yapılır?

Tedavisinde öncelikle ilaçlardan faydalanıyoruz ve oldukça yüz güldürücü sonuçlar alıyoruz. %10 gibi ultra dirençli bir grup hastada tedavi cevabı istendiği bibi olmamaktadır. Akut hastalık dönemlerinde özellikle taşkın saldırgan hastalarda EKT son derece etili ve güvenilir bir tedavi yöntemi olarak ilaçlara ek olarak özellikle yatarak tedavi gören hastalarda sık kullanılmakta ve son derece başarılı sonuçlar alınmaktadır. Tedavi ile hastalık belirtilerinin neredeyse tamamen ortadan kalktığı ve sosyal işlevselliğine tam olarak dönen bir grup hasta olsa da bu hastalık ömür boyudur ve takip ve tedaviler düzenli olarak yapılmalıdır.