Kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar), hemoglobin adı verilen bir protein taşırlar. Bu molekül, akciğerlerden vücudun farklı bölgelerine oksijen taşır. Hemoglobin değerleri kaç olmalı? Hemoglobin normal değerleri erkeklerde 13.8 ile 17.2 gm/dL ve kadınlarda 12.1 ile 15.1 gm/dL arasındadır. Çocuklardaki normal seviye yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterir.

Düşük hemoglobin seviyesi genellikle rutin kan testlerinde görülebilir. Erkekler için 13.5 gm/dL, kadınlarda ise 12 gm/dL seviyesinin altı hemoglobin düşüklüğüne işaret eder. Çoğu zaman kan testleri bu değerlerin az miktar altında sonuç gösterebilir. Fakat bu durum normaldir ve bir sağlık problemine yol açmaz. Bununla birlikte, hemoglobin düşüşü fazla ise şikayetlere yol açabilir ve bunun altında yatan başka bir hastalığın habercisi olabilir. Bu normal olmayan hemoglobin sayısı durumuna anemi denir.

Hemoglobin seviyesindeki küçük bir düşüş, bir hastalık anlamına gelmeyebilir. Adet dönemindeki kadınlar ve hamileler gibi bazı insanlar düşük hemoglobin seviyesine adapte olmuş olabilirler.

Hemoglobin düşüklüğünün aşırı olması durumu, kandaki alyuvarların azalmasına yol açan herhangi bir hastalığın habercisi olabilir. Bu durum, eğer vücut yeterli kırmızı kan hücresi üretemiyorsa, kan hücreleri üretildiğinden daha hızlı bir şekilde yok ediliyorsa ve kişi kan kaybı yaşamışsa ortaya çıkar.

Bazı durumu ve hastalıklar, vücudun normalden daha az alyuvar hücresi üretmesine sebep olur. Bunlardan bazıları şöyledir:

• Folik Asit eksikliği
• Demir eksikliği
• B12 eksikliği
• Aplastik anemi (kemik iliği kaynaklı bir hastalık)
• Multiple miyelom hastalığı
• Lösemi
• Miyelodisplastik sendromu
• Kanser
• Siroz
• Böbrek hastalığı
• Hipotiroidi
• Non-Hodgkin lenfoması
• Kurşun zehirlenmesi
• Virüs karşıtı ilaçlar ve kemoterapi ilaçlarının kullanımı

Vücudun alyuvar hücresi ürettiğinden daha hızlı olarak bu hücreleri yok ettiği durumlarda hemoglobin düşüklüğü gözlenebilir. Bunlara örnek olarak şu hastalıklar verilebilir:

• Dalak büyümesi
• Orak hücre anemisi
• Porfiri
• Damar iltihabı
• Talasemi

Sürekli ve kronik olan kan kaybı da buna yol açabilir. Bu kan kaybına sebep olabilecek durumlar aşağıda sıralanmıştır:

• Travma ve ameliyat
• İç kanama ya da kan boşalması
• Sıklıkla kan bağışlama
• Ağır adet kanaması
• Sık burun kanaması

Az miktarda hemoglobin düşüklüğü yaşayan bir insan hiçbir şikayet hissetmeyebilir. Bazıları ise baş dönmesi gibi hafif belirtiler gösterebilirken, orta dereceli anemisi olanlar sürekli yorgunluk, sık tekrar eden baş ağrısı, konsantrasyon eksikliği ve bitkinlik yaşayabilirler.

Aşırı düşük hemoglobin miktarı, hayati organlara yeterli oksijen taşınmasına engel olabilir. Bu durum da, nefes darlığı ve nabız artışı gibi kalbin kan pompalaması hızını artırmaya yönelik durumlara sebep olur. Ayrıca çarpıntı ve göğüs ağrısına da sebep olur.

Gözle görülebilen belirtiler deride, diş etlerinde ve tırnaklarda solgunluktur. Aşırı durumlarda, kollarda ve bacaklarda şişkinlik, aşırı terleme, mide ekşimesi, kusma, morluklar ve kanlı dışkı gözlenebilir. Çocuklarda ise davranış bozukluğu ve düşük okul başarısı ile kendini gösterebilen beyin gelişmesinde geriliğe sebep olabilir.

Kan testi
Rutin bir kan testi hemoglobin seviyenizin düşük olup olmadığını kolayca gösterir. Kansızlığın arkasındaki ana sebep ise hastalık öyküsü, fiziki muayene ve diğer kan testleri ile belirlenir.

İlaçlar ve takviyeler
Doktorlar genellikle demir ve vitamin destekleri ile hemoglobin seviyesini artırmaya çalışırlar. Bu ilaçlar reçetesiz olarak satılıyor olsa da, kişinin sağlık duruma bağlı olarak ilaç dozunun ayarlanması açısından bir doktora başvurarak bu ilaçların kullanılması gerekir. Kişinin hemoglobin düşüklüğü hastalığının altında yatan diğer hastalıkların da tedavi edilmesi gerekir.

Diyet
Yüksek demir içerikli sağlıklı bir diyet önerilir. Demir içeren besinlerden bazıları: kırmızı et, istiridye, karides, yeşil yapraklı sebzeler, fasülye, bezelye, mısır gevreği, kuru üzüm ve kuru kayısıdır.

Diyet değişikliği ve takviye alımına başladıktan sonra, hemoglobin sayısının artışa geçmesi için birkaç ay gerekebilir. Bu yüzden hemoglobin düşüklüğü olan insanlar, yüksek miktarda demir içeren besinler tüketmelidir.

Ne zaman doktora başvurmalı?
Düşük hemoglobin genellikle tam kan sayımı testi sonucunda farkedilir. Eğer aşağıdaki belirtileri gösteriyorsanız bu testin yapılmasını doktorunuzdan isteyebilirsiniz:

• Kronik yorgunluk
• Nefes darlığı
• Enerji yoksunluğu
• Hızlı kalp atışı
• Soluk deri, tırnak ve diş etleri

Doktorunuz bu durumun sebebini öğrenmek için başka testler isteyebilir ve bazı uygun ilaç ve takviyeler verebilir.