Gün geçtikçe soğuyan havalar nedeniyle kış hastalıkları da artış gösteriyor. Hastalık belirtilerini kendinde hisseden pek çok insan da antibiyotik kullanarak şikayetlerin geçmesini bekliyor. Ancak bilinçsiz antibiyotik kullanımı, en hafif hastalıkların bile ağır tablolarla geçirilmesine neden olabiliyor. Memorial Diyarbakır Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Metin Karadaban, antibiyotik kullanımı konusunda dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Antibiyotik doktor kontrolünde ve yeterli dozda kullanılmalı

Antibiyotik, bir mikroorganizma tarafından, başka bir mikroorganizmayı öldürmek veya çoğalmasını durdurmak amacıyla kullanılmaktadır. Antibiyotikler etkili oldukları mikropların yapısal veya metabolik fonksiyonlarını bozarak etkilerini gösterir. Ancak antibiyotikleri her hasta olan kullanabilir diye bir kural bulunmamakla birlikte bu ilaçların mutlaka doktor kontrolünde kullanılması önerilir. Aksi takdirde vücudun birçok organının fonksiyonlarını bozabilir. Aslında hayat kurtaran bir mucize olarak tıpta kullanılan antibiyotikler kontrolsüz kullanıldığında hayatı tehdit edebilecek durumlara kadar götürebilir.

İlaç yeterli dozda ve mümkün olduğu kadar öngörülen süre içinde uygulanmalıdır. Etkisiz dozda veya gerektiğinden daha uzun bir süre ilaç alımı, bakterinin direnç kazanmasını kolaylaştırabilir. İlaç uygulamadan önce hastalardan izole edilen bakteri ile duyarlık testleri yapılarak bu testlerin sonucuna göre, kullanılacak ilaç düzenlenmelidir.

Soğuk algınlığına antibiyotik iyi gelmiyor

Antibiyotiklerin kullanımındaki en büyük hatalardan biri grip ve soğuk algınlığında da kullanılmasıdır. Grip ve soğuk algınlığı tablolarında antibiyotiklerin yeri bulunmamaktadır ve bu hastalıkların tedavisine de herhangi bir katkı sağlamamaktadır. Hatta yan etkileri açısından hastaya zarar bile verebilir. Soğuk algınlığı ve grip tabloları yoğun ve etken virüslerdir ve antibiyotikler bu virüslere cevap vermez. Antibiyotikler ise bakterilere karşı etkili olan ilaçlardır ve soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklara kullanıldığında bu sadece hastada yan etki oluşturmaktadır. Bu durumda hastaların doktor kontrolünde soğuk algınlığına direkt etki eden ilaçlar kullanmaları önerilmektedir.

Türkiye’de antibiyotik kullanımı çok fazla  

Antibiyotiklerin etkili kullanılmasındaki önemli noktalardan biri de reçeteye yazılmalarıdır. Elektronik reçete verileri üzerinden yapılan çalışmalarda, il, ilçe ve hekimler bazında Türkiye’nin akılcı ilaç kullanımı ve antibiyotik kullanımı tablosu incelendiğinde 2013 yılında her yazılan 100 reçetenin 35’inde antibiyotik reçete edildiği ifade edilmektedir. Yani yaklaşık olarak her 3 reçetenin birinde antibiyotik bulunmaktadır. Türkiye’de bir yılda 160 milyon kutu antibiyotik tüketiliyor olduğu gerçeği, toplum için bir tehlike sinyalidir. Türkiye’de toplam ilaçlar içerisinde antibiyotik kullanımı %20’lerdeyken bu dünyada %10’lardadır.

Antibiyotiklere karşı mikropların direnci artıyor

Antibiyotikler nedeniyle mikroplara karşı direnç hızla artarken mücadele yöntemleri yetersiz kalabilmekte ve bu durum toplumun geleceğine dair ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Direnç sorunu bu şekilde devam ettiği takdirde çok hafif hastalıklar bile yaşamı tehdit eder hale gelebilir. Bu nedenle doğru ve bilinçli ilaç kullanımı için mutlaka toplumsal farkındalık oluşturulmalıdır.