Hamilelik sürecinde anne ve baba adayları hummalı bir hazırlık içine giriyor. Çok sayıda kitap okunuyor, araştırma yapılıyor ancak doğum ve yaşanan yoğun duygu durumu ile birlikte tüm bu bilgeler akıldan silinebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Dicle Çelik, bebek ve çocuk sağlığı hakkında anne babaların en çok merak ettiği soruları yanıtladı.

Çocuklarda ateş düşürücü ilaçların kullanımı nasıl düzenlenmelidir?

Havaların soğuması ve okul-kreş hastalıklarının yaygınlaşması ile birlikte çocuklarda yüksek ateş şikayetlerinde özellikle kış aylarında artış yaşanmaktadır. Çocukluk çağında ateşin düşürülemediği durumlarda sıklıkla parasetamol ve ibuprofen grubu ateş düşürücüler kullanılmaktadır. Parasetamol grubunun aç, ibuprofen grubunun ise tok karnına alınması daha uygundur. Uyku halindeyken tespit edilen ateşte ise fitil uygulaması yapılabilir. Dünya Sağlık Örgütü, ateş 39 dereceyi geçmediği ya da genel durumu bozmadığı sürece ateş düşürücü kullanımını önermemektedir.

Çocuğun ateşini düşürmek için antibiyotik verilir mi?

Antibiyotik kullanımı önemli bir tedavi olup, sadece doktor gözetimi altında olmalıdır. İlacın türüne göre aç veya tok kullanımı doktorunuz tarafından önerilecektir. Antibiyotik dozunun gün içinde gündüz saatlerinde verilmesi ilacın yayılmasını kolaylaştıracaktır.  Ayrıca bebek ya da çocuklarda ateş olması durumunda oda ısısının düzenlenmesi, kalın kıyafetlerin çıkarılması gibi destek tedaviler de en az ilaçlar kadar önemlidir.

Uyku düzeni nasıl oluşturulur?

Bebeklerde uyku eğitimi büyük önem taşır ve 6. ay itibariyle de eğitim verilmelidir. Bebek için bir uyku ritüeli oluşturmak ve onu uyku bebeğine alıştırmak gereklidir. Çünkü bebek nasıl uyumaya alıştıysa yüzeyel ya da derin uykuları arasında uyandığında da aynı şekilde uyumak isteyecektir. Eğer bebeği devamlı emzirerek, sallayarak, kucakta ya da bebeğin yanında yatarak uyutuyorsanız uyandığında da sizi yanında görmek isteyecektir. Bu nedenle uyku eğitiminde bazı kurallara dikkat edilmelidir. Bunun için her akşam saat 8-9 gibi, banyosunu yaptırarak, dişlerini fırçalatarak ve kitap okuyarak adım adım çocuk uykuya hazırlanabilir. 1 yaş itibariyle gece beslenmesi de kesilmelidir. Ancak eğer bebek gece düzenli olarak uyanıyorsa başka bir sağlık problemi olup olmadığı mutlaka araştırılmalıdır.

Bebekler tamamen karanlık ortamda mı uyutulmalı?

Melatonin, beyin tarafından özellikle geceleri salgılanan bir hormondur ve “karanlıklar hormonu” olarak da bilinir. Temel görevi vücudun biyolojik saatini koruyup, ritmini ayarlamaktır. Bunun haricinde büyümeyi artırıcı, hücreleri yenileyici, bağışıklık sistemini düzenleyici, anti-oksidan ve ergenliği başlatıcı etkileri bulunmaktadır. Bu hormonun üretimi ve salınımı karanlık ile başlar, aydınlık ile sona erer. 23.00 – 05.00 saatleri arasında salgılanan melatonin en yüksek değerlerine 02.00-04.00 saatleri arasında ulaşır. Melatoninin sentezi ve salınmasını etkileyen birçok faktör vardır. Bu faktörlerden en önemlisi ışıktır. Işığı sevmeyen, ışıkla varlığında sentezi engellenen melatonin için çocukların uyuduğu odalardan gece lambalarını kaldırmak gerekmektedir.

Biberon hijyeni nasıl sağlanmalıdır?

Sık kullanılan biberonları günlük olarak elde yıkamak ve bol su ile durulamak uygun bir yaklaşımdır. Bulaşık makinasında da yıkanabilir ancak sonrasında yine elde durulanması daha faydalı olacaktır. Günlük yıkamanın yanı sıra biberonlar haftada 2-3 kere de kaynatılması gerektiği unutulmamalıdır.

Bebeğin emzik kullanmayı bırakması için ne yapılmalıdır?

Ağız ve diş sağlığı açısından emzik en geç 2 yaşa kadar bırakılmalıdır. Bu dönemde en önemli faktörlerden biri doğru zamandır. Bebeğin hayatında önemli değişiklerin olduğu yani annenin işe başladığı ya da yeni bir kardeşin aile katıldığı bir dönemde emzik bırakmayı ertelemek gerekebilir. Bebeğiniz emziği uyku öncesi rahatlama amaçlı kullanıyorsa ona farklı rahatlama yöntemleri bulunmalıdır. Ayrıca emzikte yapılacak küçük değişiklikler bebeğin eskisi kadar zevkle emmesine engel olabilir. Bunun için ilk yapacağınız şey emziğin plastik kısmını iğne ile delerek havasını almak olabilir, ancak emziğe acı biber sürmek gibi onu rahatsız edecek ve size olan güvenini sarsacak davranışlardan uzak durulmalıdır.

Çocuğumun saçlarını güçlendirmek için nelere dikkat etmeliyim?

Doğuştan saç azlığı şikayeti olan bebekler bir dermatoloji muayenesinden geçmelidir. Bu durum, yapısal saç azlığından, kronik bir hastalıktan ya da yetersiz beslenme kaynaklı olabilir. Saç azlığına neden olan sorun araştırılıp saptandıktan sonra nedene yönelik tedavi planlanmalıdır. Sağlıklı saçlar için doğru beslenme, iyi uyku ve varsa kronik hastalıkların kontrol altına alınması büyük önem taşır.