Çiçek Hastalığı Nedir, Etkeni Nedir ? & Çiçek Hastalığında Banyo Yapılır mı ?
Çiçek hastalığı aşı ile dünya çapında ortadan kaldırılan geçmişin bulaşıcı bir hastalığıdır.
Hastalığa yalnızca kişiden kişiye yayılmış olan variola virüsü neden olur.
O zamanlar etkilenen insanlar yüksek ateş ve karakteristik bir kızarıklıkla çok hastalandı. Çiçek hastalarının üçte biri öldü.
Hastalık silinmiş olsa da, virüs numuneleri Amerika ve Rusya’daki yüksek güvenlikli laboratuvarlarda hâlâ mevcut. Bu, virüsün biyolojik savaşta kullanılmasıyla ilgili kaygılara yol açtı. Bu nedenle bazı askeri personel çiçek hastalığına karşı hala aşılanmış durumda.
Çiçek hastalığının geçmişi nedir ?
Çiçek hastalığının, 12.000 yıldan fazla süredir var olduğu düşünülmektedir. Enfeksiyonun kanıtı, Ramses V’in mumyası da dahil olmak üzere eski Mısır’dan gelen mumyarlarda bulunabilir.
Çiçek, 16. yüzyılda Yeni Dünyaya girdi ve Avrupalı kâşifler ve fatihler tarafından taşındı.
Bu hastalıktan, 20. yüzyılda, dünya çapındaki çiçekten 300 milyon ila 500 milyon ölüm gerçekleştiği tahmin edilmektedir.
Yine 18. yüzyılın sonunda Edward Jenner adlı İngiliz bir bilim adamı tarafından etkin bir aşılanma yöntemi geliştirildi.
Son doğal olarak görülen çiçek hastalığı vakası, 1977’de Somali‘deydi.
1980’de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), dünyanın çiçekten nihayet özgür olduğunu onayladı. Böylece, çiçek hastalığı tamamen yok edilen ilk hastalıktı.
Çocuk felci ve kızamık gibi diğer hastalıkları ortadan kaldırmaya yönelik kampanyalar sürüyor.
Çiçek, ölümcül bir hastalıktır (ağır hemorajik hastalığa yakalananda ölüm oranı % 30 veya daha yüksektir) ve halk sağlığına en büyük tehdidi teşkil ettiği düşünülen potansiyel biyolojik silahların listesindedir.
Bu listedeki diğer ajanlar şarbon, veba, çiçek, botulizm, tularemi ve Ebola ve Marburg virüsleri dahil viral hemorajik ateşleri içerir.
Çiçek hastalığına neden olan nedir ?
Çiçek hastalığına variola adı verilen bir poxvirus (Poxviridae virüs ailesinden, cins Orthopoxvirus) neden olur. Variola, çift sarmallı DNA içeren nispeten büyük bir virüstür.
Virüs enfekte kişilerin birçok organında (cilt, böbrek, dalak, karaciğer ve diğer organlarda) çok sayıda bulunabilir. Ölüm, toksemiye bağlı olarak meydana gelir ve çok sayıda viral parçacıklara tepki vermeye çalışan bağışık komplekslerden kaynaklandığı düşünülür.
Variola enfeksiyonu, insanlarda görülür ve bu da hastalığın ortadan kaldırılmasına yardımcı olmuştur.
Çiçek hastalığının risk faktörleri nelerdir ?
Geçmişte, çiçek için en önemli risk faktörü çiçek hastalığına yakalanmış, öksürük ve hapşırıklarda kirlenmiş damlacıkları atmış bir başka kişi ile yakın ilişkiydi, seyrek olarak, bazı hastalar, ağır kontamine olmuş maddelere dokunarak ve ardından virüsleri kendi mukoza zarlarına aktararak hastalığı almış olabilirler.
Günümüzde önemli risk faktörleri, virüslerle çalışırken ya da virüsleri biyolojik bir silah olarak kullanırken, kazayla depolama ortamında hala çiçek hastalığı virüsü taşıyan ya da kontamine olmuş yüksek derecede uzmanlaşmış laboratuarlarda çalışmaktır.
Çiçek hastalığı bulaşıcı mıdır ?
Çiçek çok bulaşıcıdır ve tüm kabuklar düşene kadar bulaşıcıdır.
Genellikle, bulaşıcı dönem hastanın ilk döküntüsü geliştikten sonra yaklaşık 3-4 hafta sürer, bu durum da bulaşıcı olmaz.
Çiçek hastalığının kuluçka süresi nedir ?
Çiçek hastalığının kuluçka süresi, diğer pek çok virüse oranla biraz daha uzundur, semptomlar maruz kaldıktan yaklaşık 7-17 gün sonra ortaya çıkar.
Çiçek nasıl bulaşır ?
Çiçek hastalığının çoğunun aktarımı kişiden kişiye doğrudan yapılır.
Öksürük veya hapşırma sırasında tükürükten büyük, enfeksiyöz damlacıklar atılır ve başka bir kişi tarafından inhale edilir. Bu genellikle yüz yüze temasa ihtiyaç duyar ve kabakulak, kızamık ve grip yayılımı biçimine benzer.
Kullanılmış gümüş eşya ya da kirli yatak örtüleri gibi bulaşmış nesneler, yanlışlıkla işlendiğinde başka bir kişiyi bulaştırmak için yeterli sayıdaki organizmayı taşıyabilir, ancak bu bulaşma yolu daha az yaygındır.
Çiçek hastalığı belirtileri ve bulguları nelerdir ?
Ateş en yaygın görülen başlangıç semptomudur ve oldukça yüksek olabilir. Buna vücut ağrıları, titreme ve baş ağrısı da eşlik eder.
Çoğu zaman, hasta yataktan kalkamayacak kadar halsizdir.
24-48 saat içinde vücudun her yerinde, özellikle de bacaklarda, kollarda, ağızda ve yüzlerde bir döküntü ortaya çıkmaya başlar.
Farenjit (boğaz ağrısı), karın ağrısı, bel ağrısı ve bazen kusma da gelişebilir.
Gözler de etkilenebilir ve kurbanlar arasında potansiyel körlüğe neden olabilir.
Çocuklarda görülen belirtiler yetişkinlerde görülen belirtilere benzer. Döküntü avuç içlerinde ve tabanlarda da görülür ve hastalık ilerledikçe aşamalardan geçer.
Başlangıçta, döküntü, kırmızı noktalardan oluşur. Lezyonlar hızla sıvı ile dolar ve sarıya dönebilir. Nadiren, döküntü, kan ile (hemorajik çiçek hastalığı) dolmaya başlayabilir, bu, zayıf bir prognostik işarettir.
Bir ila iki hafta sonra, lezyonlar derin izler bırakarak düşer.
Çiçek hastalığının belirleyici özelliklerinden biri, vücudun tüm lezyonlarının daima aynı gelişim aşamasında olmasıdır. Bu, yeni lezyonların oluştuğu, eski lekelerin iyileştiği su çiçeğinin aksine bir özelliktir.
Çiçek hastalarının yaklaşık üçte biri bu enfeksiyondan öldü. Kapsamlı bir döküntü geçirenlerin ölüm riski daha yüksekti. Sadece birkaç lezyon veya daha hafif bir döküntü yaşayan insanların ölüm riski daha düşüktü.
Çiçek hastalığı nasıl teşhis edilir ?
Çiçek hastalığı yaygın olduğu zaman deneyimli bir klinisyen, döküntülere bakarak ve hastayı inceleyerek tanı koyabilir.
Şu anda meydana gelen her olay büyük ihtimalle biyoterörizmden veya biyolojik savaştan kaynaklanıyor. Bu durumda, yanlış teşhis veya teşhisinde gecikmeler enfeksiyonun yayılmasına neden olabilir.
Çiçek hastalığının tedavisi nedir ?
Çiçek hastalığında tedavisi destekleyici, yani hastanın hidrate edilmesi, ateşin asetaminofen veya benzeri bir ilaçla tedavi edilmesi, kan basıncı desteğine ihtiyaç olup olmadığının izlenmesi gibi tedaviler uygulanır.
İnsan enfeksiyonuna karşı kanıtlanmış hiçbir ilaç bulunmamasına rağmen, bazı ilaçlar, antiviral ilaç cidofovir (Vistide), bunun analogları ve virüs önleyicisi ST-246’nın bir türevi dahil olmak üzere, laboratuvarda umut vaat ediyor.
Hasta hastaneye kaldırıldıysa hava yolu ve temas izolasyon prosedürleri izlenmelidir, oda negatif hava basıncına ve HEPA hava filtrelerine sahip olmalıdır.
Çiçek aşıyla önlenebilir mi ?
Çiçek hastalığını önlemeye yönelik etkili bir aşı vardır.
Aşı, vaccinia adı verilen bir virüsten yapılır. Bu iki isim arasındaki benzerlik (aşı ve vaccinia) tesadüf değildir çünkü çiçek hastalığı, aşılama ile önlenecek ilk hastalıktır.
Aşılamadan on yıllar sonra bile hâlâ bir düzeyde koruma olabilir. Bununla birlikte, çiçek hastalığına yakalanma durumunda yeniden aşılama önerilir. İlginçtir, maruz kaldıktan sonra aşılanma ağır hastalığa karşı bir miktar koruma sağlar.
Aşılama genel popülasyon için artık önerilmez, çünkü hastalık yok edilmiştir.
Şu anda, aşı sadece çiçek hastalığı virüsü taşıyan seçilmiş askeri personel ve laboratuvar çalışanları için verilmektedir.
Çiçek hastalığında banyo yapılır mı ?
Banyonun bu tür virütik hastalıklara bir zararı yoktur, yapılabilir.
Cilt yüzeyini temiz tutmak için ılık suyla, lifle ovmadan, kimyasal maddeler vücuda temas ettirilmeden duş amaçlı olduğunda iyi geldiği bile gözlemlenmiştir.
Çiçek hastalığının prognozu nedir ve komplikasyonları nedir ?
Çiçek hastalarının yaklaşık üçte biri öldü.
Hayatta kalanlar, hastalığın yara izlerini yaşam boyu taşıdı.
Göz enfeksiyonları da genellikle körlükle sonuçlandı.
Çiçek hastalığı 19. yüzyılda çocukluk körlüğünün önde gelen nedeniydi. Deneysel ilaçların komplikasyonları ve mortaliteyi azaltacağı mümkündür, fakat insan hastalığı artık mevcut olmadığından test edilemez.
Bunları da Merak Edebilirsiniz;
“Osteoartrit (Kireçlenme) Nedir ?”
“Kalp Krizi (Miyokard İnfarktüsü) Nedir ?”
“Bruselloz Nedir, Peynirle Geçer mi ?”
“Diyabet Belirtileri ve Tedavisi”
“Ceviz Saç Dökülmesinde Faydalı mı ?”
“Sivilce Nasıl Geçer ?”
“Mantar Zehirlenmesi Neden Öldürür ?”
“Fındık Kalbi Korur mu ?”
“Selülit Nedir, Nasıl Geçer ?”
“CA 125 Testi Ne İçin İstenir ?”
“Pankreas Kanseri Nedir ?”
“Kistik Fibrozis ve Ter Testi Nedir ?”
“Karaciğer Yağlanması Neden Olur ?”
“Meme Kanseri Belirtileri Nelerdir ?”
“Akciğer Kanserinde Yaşam Süresi Ne kadardır ?”
“Evde Uyuşturucu Testi Nasıl Yapılır ?”
“Sürekli Yorgunluk Neden Olur ?”
“ALT testi Ne İşe Yarar ?”
“Hacamatın Faydaları ve Zararları Nelerdir ?
Allah korusun göstermesin