Candida (tam adı ile Candida Albicans), en yaygın görülen vücut mantarı türüdür. Ağızda, bağırsaklarda, vajinada bulunur. Cildi ve diğer bazı dokuları da etkileyebilir.

Candida mantarının bazı özellikleri şunlardır:

• Sayıları uygun miktarda olduğu sürece, vücut için faydalıdır.
• Tükettiğimiz gıdaların emilimine yardımcı olur.
• Sayıları çok artarsa bağırsak florasının bozulmasına neden olur.

Bağırsak Florası Nedir? : Bağırsaklarımızda birçok farklı küçük mikroorganizma yaşamaktadır. Bu küçük canlılar, tükettiğimiz gıdalardan tam verim almamızı sağlar. Bağırsak florası, bu mikroorganizmaların bağırsaktaki sayılarını ve işlevlerini ifade eder.

Bağırsak Mantarı Nedir? : Candida mantarının sayıca çok artması sonucu bağırsak florasının bozulması durumudur. Bu durum birçok farklı sorunu da beraberinde getirebilir.

Bağırsak mantarının ilk başlarda ortaya çıkan belirtileri, genel yorgunluk ve sindirim sorunlarıdır. Sonrasında aşağıdaki candida mantarı belirtilerinin bir kısmı görülebilir:

• Bitkinlik, halsizlik
• Kasıkta, vajinada, ağızda, deride ve tırnakta mantar iltihapları
• Şişkinlik, kabızlık veya ishal
• Konsantrasyon eksikliği, odaklanma güçlüğü, hafızada zayıflama
• Döküntü, kızarıklık, sedef ve egzama gibi deri rahatsızlıkları
• Şiddetli dönemsel alerjiler ve kaşıntılı kulaklar
• İşlenmiş şekere karşı yoğun istek
• Bağırsak krampları
• Libido düşüklüğü

Makatta Mantar: Bağırsakta mantar, makat mantarının ortaya çıkma riskini ciddi düzeyde artırır. Makatta mantarın bazı belirtileri şunlardır:

• Şiddetli kaşıntı
• Ciltte kızarıklık ve renk değişimi
• Döküntü

Makat mantarı belirtileri genellikle geceleri şiddetlenir. Şiddetli kaşıma anüs derisinin tahriş olmasına ve makat iltihabına yol açabilir.

Bağırsak mantarı genellikle ağızdaki candida sayısının da artmasına yol açar. Candida mantarı karbonhidratça zengin gıdalarla beslenir. Daha lokma ağızda iken karbonhidratları sindirmeye başlar.

Bu sindirme işlemi, ortaya aşağıdaki maddelerin çıkmasına neden olarak şiddetli ağız kokusuna yol açar:

• Alkol
• Asetik aldehit
• Hidrojen sülfit

Ancak ağız kokusunun birçok farklı nedeninin olabileceği; bağırsak mantarından kaynaklanmak zorunda olmadığı akılda tutulmalıdır.

Aşağıdaki nedenlerle sindirim kanalında bulunan Candida isimli mantarın miktarı çok artarsa bağırsak mantarı hastalığı ortaya çıkar:

Çok fazla işlenmiş şeker tüketmek: Candida şekerle beslenir.

Karaciğer Sorunları: Sonucunda safra salgısı miktarı ve kalitesi düşer. Safra sıvısı ise bağırsaklardaki canlı mikroorganizma dengesi için çok önemlidir.

Aşırı Alkol Tüketimi: Bağırsaktaki dost bakterileri öldürerek Candida gelişimine zemin hazırlar.

Vücutta Mineral Eksikliği: Özellikle de çinko ve selenyum.

Ayrıca şu durumlar da bağırsak mantarı riskini artırır:

• Doğum kontrol hapı kullanmak
• Turşu ve kombu çayı gibi fermente olmuş besinleri çok tüketmek
• Stres
• Bağırsakta bulunan yararlı bakterileri öldürecek dozda antibiyotik tüketmek
• Bakır ve civanın toksik etkisine maruz kalmak, klorlu su kullanmak

Bağırsak mantarının teşhisi; uzmanlık, emek ve bazen de sabır gerektiren bir süreçtir. Bunun nedeni, her bireyin candida mantarına karşı geliştirdiği tolerans miktarının farklı olmasıdır.

Yani kan tahlilleri veya gaita testleri yapılsa bile sonuçların sağlıklı yorumlanabilmesi şu açılardan önemlidir:

• Bir bireyde candida sayısı ortalamadan yüksek olsa bile, vücudun uyumu sayesinde bağırsak mantarı belirtileri görülmeyebilir.
• Başka bir bireyde candida sayısı çok az miktarda yükselmiş olsa bile şiddetli bağırsak mantarı belirtileri yaşayabilir.

Bu nedenle bağırsak mantarı testinin bir uzman doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir. Doktorunuz test sonuçlarını bağırsak mantarı belirtileri ile birlikte değerlendirip analiz edecek, gerekli tedavileri sunacaktır.

Bağırsak mantarı teşhisinde aşağıdaki metotlardan biri veya bir kaçı istenebilir:

Candida Antikor Testi: Bir tür kan tahlilidir. Herhangi bir seviyedeki candida miktarının vücudunuzda alerjik reaksiyona neden olup olmadığı hakkında bilgi verir.

Gaita Testi: Dışkı testidir. Bağırsaklarda ne kadar mantar olduğu bilgisini verecektir. Ancak daha önce ifade ettiğimiz gibi, bağırsak mantarının normal aralığı kişiye göre değişkendir; gaita testinin hastalık belirtileri ile birlikte değerlendirilmesi gerekir.

Elektrodermal Test: Yaşadığınız problemlerdeki en büyük sorumlunun bağırsak mantarı olup olmadığı konusunda yardımcı olabilecek testtir.

Evde Tükürük Testi: Bağırsak mantarı ile ilgili fikir verebilir. Sabah kalktığınızda herhangi bir şey yiyip içmeden saydam bir su bardağına berrak su doldurun. Suya tükürdükten sonra 3 dakika bekleyin.

Aşağıdaki göstergelerden biri ortaya çıkarsa bağırsaklarda mantar söz konusu olabilir:

• Tükürüğünüzden aşağı iplikçik şeklinde salınımlar oluyorsa
• Su bulanıklaşmışsa; toz gibi zerrecikler suyun her tarafına dağılıyorsa
• Tükürüğünüz dibe çöküyorsa

Ancak bu yöntemin kesin teşhis koymak için son derece yetersiz olduğunu, uzman bir doktordan görüş almanız gerektiğini lütfen unutmayın.

1 Beslenmenize Dikkat Edin

Candida mantarını şeker besler. Beslenme programınızı düşük karbonhidrata göre ayarlayın. Dolayısıyla çay şekeri, tatlı, alkol ve unlu mamul tüketmemelisiniz.

Benzer şekilde aşağıdaki yiyecekleri de tüketmemelisiniz:

• Rokfor peyniri, küflü peynir ve süt kesiğinden fermente olmuş diğer ürünler
• Sirke, mayonez, turşu, soya sosu, hardal
• Yenebilir türdeki tüm mantarlar
• İşlenmiş et
• Beyaz pirinç

Not: Her gün bir miktar karbonhidrat tüketmeniz gerekir. Bu ihtiyacınızı yukarıdaki gıdalar yerine aşağıda sıraladığımız gıdalardan temin edebilirsiniz:

• Az miktarda üzüm
• Tam buğday ekmeği
• Fasulye
• Haşlanmış patates

2 Bağırsak Mantarına İyi Gelen Bitkiler

Bağırsak mantarı bitkisel tedavisi, hastalık karakteri nedeni ile etkili sonuç verebilen bir yöntemdir. Aşağıda sıraladığımız bitkileri ve gıda takviyelerini değerlendiriniz:

Sarımsak: İçeriğindeki sülfür, allicin, alliinace gibi bileşenler zararlı bakteri ve mantarları öldürür. Bağırsak mantarı tedavisinde sarımsak çok etkili sonuçlar verebilmektedir. Çiğ hali daha verimlidir; ancak pişmiş sarımsak veya sarımsak yağı gibi seçenekler de güzel sonuç verebilir.

Yoğurt: Bağırsak florasını düzenlemek için bire birdir. Faydalı bakterilerin çoğalmasını ve candida mantarının ölmesini sağlar. Ancak bağırsak mantarı laktoz intoleransına yol açabileceği için, nadiren de olsa rahatsız edici etki doğurabilir.

Hindistan Cevizi Yağı: Aşırı miktarda üreyen candida albicans mantarını öldüren özelliği vardır. Aşağıdaki diğer faydaları da bağırsak mantarı belirtilerinin hafiflemesini sağlayacaktır:

• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Sindirim kanalını rahatlatır.
• Vücuda kolay emilir.

Elma Sirkesi: Bir bardak suya bir yemek kaşığı elma sirkesi karıştırarak yemeklerden önce için. Elma sirkesi, bağırsaklardaki ortamı mantarların yaşayamayacağı şekilde değiştirir.

Zeytin Yaprağı Özü (Ekstaktı): İçeriğindeki oleuropein sayesinde candida mantarına karşı çok etkili bir silahtır.

Aşağıdaki takviyeleri tüketmeniz de (eczacı yönergelerine uyarak) önerilir:

• Doymuş yağ asitleri (özellikle gene otu yağı)
• Oregon üzümü kökü
• Oregano yağı
• Pau D’arco
• Nim ağacı özü
• Ekinezya
• Karaceviz

3 Bağırsak Mantarı İlaç Tedavisi

Mantar Önleyici İlaçlar: Sadece beslenme ile normale dönme süreci bir yıla kadar uzayabilir. Dolayısıyla şiddetli vakalarda doktorunuz Diflucan ve Nystatin gibi mantar önleyici ilaçlar önerebilir.

Kaprilik Asit: Kaprilik asit destekleri de mantarları öldürür.

Probiyotik Takviyeleri: Bağırsaklarda Candida sayısını kontrol altında tutan bakteriler vardır. Tedavide bu bakterilerin sayısını artırmak gerekir. Bu şekilde bağırsak florasını tekrar düzeltmek için eczacı tavsiyesi ile probiyotik takviyeleri kullanılabilir.

Bağırsak mantarı tedavisinin süresi, yaşam tarzınızla yakından ilgilidir. Yukarıda verdiğimiz beslenme önerilerine uyacak şekilde bir candida diyeti yapılırsa ve doktor tavsiyelerine hassasiyetle uyulursa bağırsak mantarının en geç bir yıl içinde iyileşmesi beklenir. Ancak dikkatsiz hareket edilirse bu süreç çok daha fazla uzayabilir.

Bağırsak mantarı, tedavisinde dengeli hareket edilmesi gereken bir hastalıktır. Eğer şiddetli belirtiler söz konusu olursa, hastanede acil ve radikal müdahale gerekli olabilir. Ancak bu müdahaleler bile bağırsak florasının hızla eski sağlığına kavuşmasını sağlamaz.

Bağırsak mantarına birkaç gün gibi kısa süre içinde tedavi sunabileceğini söyleyen ifadelere itibar etmeyiniz. Bağırsak mantarı tedavisi, dengeli müdahale gerektiren ve sabır isteyen bir süreçtir.