Anti TPO’yu iki adımda incelememiz gerekir:

Anti: Antikor kısaltmasıdır. Normal şartlarda antikorlar vücuda giren zararlı canlıları yok eder.

TPO (tiroid peroksidaz): Tiroid hormonlarının üretiminde görev alan bir tür enzimdir.

Anti TPO, vücudun kendi ürettiği yapıları yok eden antikorlardır. Vücudun bağışıklık sistemi hatalı hareket ederek sağlıklı tiroid bezi hücrelerine ve tiroid hormonlarına saldırdığında artmaktadır.

Bu şekilde bağışıklık sisteminin ve antikorların hatalı hareket etmesi ile ortaya çıkan hastalıklara otoimmün hastalıklar denmektedir. Dolayısıyla anti TPO testleri, olası bir otoimmün tiroid hastalığının teşhisinde yardımcı olabilir.

Anti TPO’nun normal değer aralığı 0-9 IU/ml’dir. (Bir mililitrede 0-9 uluslararası geçerlik taşıyan birim).

Bu sayısal değer farklı laboratuvarlarda farklı birimlerle sunulduğu için değişken olabilmektedir. Test sonucunu en sağlıklı şekilde yorumlayacak tek kişi uzman doktorunuzdur.

Anti TPO yüksekliği, gizli tiroid düşüklüğü (hipotiroidi) veya tiroid yüksekliği (hipertiroidi) olabileceği anlamına gelebilir. Tiroide bağlı olan veya olmayan otoimmün bir hastalığın var olduğu anlamına da gelebilir.

• Anti TPO seviyesi yüksek çıkan birçok kişiye haşimato hastalığı tanısı konulmaktadır.
• Haşimato hastalarının % 90’ında anti TPO yüksek çıkmaktadır.
• Anti TPO yüksekliği olan kişilerin %3’ünde herhangi bir hastalık bulgusuna rastlanmamaktadır. Bu kişilerin yine de her 6 ayda bir doktor kontrolüne gitmesi gerekir.

Anti TPO yüksekliğinden aşağıdaki çıkarımlar da yapılabilir:

• Gizli hipotiroidinin, hipotiroidi hastalığına dönüşme riski artmıştır
• Adrenal yetmezliği veya tip 1 şeker hastalığı gibi diğer otoimmün hastalıkların ortaya çıkma riski artmıştır.

Bağışıklık sisteminden kaynaklanmayan bir tiroid hastalığı bulunan kişilerin %10’unda da anti TPO yüksek çıkmaktadır.

1) Haşimato Hastalığı

Haşimato hastalığı, hipotiroidiye neden olan otoimmün bir hastalıktır. Kadınlarda erkeklere oranla on kat fazla görülmektedir.

• Doktorlar bağışıklık sisteminin bu hatalı hareketinin nedenini açıklayamamaktadır.
• Bakteri veya virüs kaynaklı iltihapların haşimato hastalığını tetikleyebileceği düşünülmektedir.
• Genetik faktörlerin etkisi olduğu düşünülmektedir.

2) Graves Hastalığı

Graves hastalığı, hipertiroidiye (tiroid fazlalığı) neden olan otoimmün bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi hata ile tiroid hormonlarına ve tiroid bezine saldırınca haşimatonun aksine vücut bu durumu dengelemek için aşırı miktarda tiroid salgılamaktadır.

Neden ortaya çıktığı bilinmemektedir.

3) Diğer Hastalıklar

Aşağıdaki otoimmün hastalıklarda da anti TPO yüksekliği görülebilir:

Sjögren sendromu: Gözyaşı ve tükürük bezlerine gelen hasarla birlikte ağız ve göz kuruluğuna neden olan bir hastalık

Lupus: Eklem ağrılarına, yüksek ateşe ve cilt sorunlarına neden olan bir hastalık

Romatoid artrit: Eklem iltihabı

Pernisiyöz anemi: B12 vitamini emilim sorunları ile ortaya çıkan bir tür kansızlık

Antikorların tiroid bezine saldırması ile birlikte kronik iltihap ve doku hasarı oluşabilir. Tiroid fonksiyonlarında soruna yol açabilir. Sonuçta hipotiroidi (tiroid düşülüğü) veya daha nadiren de hipertiroidi (tiroid yüksekliği) ortaya çıkabilir. Bu durumlarda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Aşırı yorgunluk
• Açıklanamayan kilo artışı ve kilo kaybı
• Depresyon, sık değişen duygu durumları
• Cilt sorunları
• Adet sorunları
• Aşırı hareketlilik
• Kas sorunları
• Sıcağa veya soğuğa dayanamama
• Tuvalet alışkanlıklarının değişmesi
• Kısırlık

Anti TPO yüksekliği, tek başına müdahale edilmesi gereken bir hastalık değildir. Otoimmün tiroid hastalıklarının veya diğer otoimmün hastalıkların tanısına yardımcı olan bir testtir. Dolayısı ile teşhis edilmiş bir hastalık varsa onun tedavisine odaklanılır.

• Haşimato hastalığından kaynaklanan hipotiroidi vakalarında levotiroksin adlı sentetik tiroid hormonlarının ömür boyu kullanılması gerekebilir.
• Graves hastalığından kaynaklanan hipertiroidi vakalarında tionamid veya beta bloker ilaçlar kullanılabilir. Radyoaktif iyot tedavisi uygulanabilir, bazı vakalarda cerrahi müdahale de gerekebilir.

Kan tahlillerinde okunan anti TPO değeri 9 IU/ML’den küçük olması sağlıklı bir durumdur. Bu durumda kişiye otoimmün tiroid hastalığı teşhisi konulması ihtimali düşer. Dolayısıyla kişide herhangi bir tiroid sorunu varsa, bu hastalığın otoimmün olmayan guatr veya diğer tiroid bezi iltihaplarından kaynaklanmış olma ihtimali yükselir.