Anoreksiya nervoza bir yemek yeme ve sağlıklı beslenememe bozukluğudur. Anoreksiya nervoza olan bir insan kilo alma korkusuyla kasıtlı olarak kilo verir ve adeta yemek yemeyi hayatın gereksiz bir aktivitesi olarak görür. Kilo kayıpları çok fazla miktarda ve hayati tehlike doğurabilecek boyutta olabilir. Yeme bozuklukları arasında en sık görülenidir.

Anoreksiya nervoza olan insanlar yemek yedikten sonra kendilerini iyi hissetmezler ve yemek yerken de kendilerine sınır koyarlar.

Hastalığın nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Muhtemelen değişik sebepler rahatsızlığa birlikte neden olmaktadır. Bu olası nedenler şunlardır:

– Medya ve toplum baskısıyla kişide zayıf olmanın bir gereklilik ve üstünlük olarak algılanması. Bu nedenle batı ülkelerde daha yaygındır.

– Aile ve kişinin çevresinin önemli bir neden olduğu düşünülmektedir. Anoreksiyalı insanların kendine olan saygı ve sevgisi azdır ve genellikle mükemmelliyetçi olmak zorunda hissederler. Ayrıca bozuk aile ilişkileri, değişik duygu, his ve davranışlar da anoreksiyaya katkı sağlamaktadır.

– Bazı genetik faktörler de etken rol oynayabilir. Bu kanıya da bazı tek yumurta ikizlerine sahip aileler üzerinde yapılan çalışmalardan dolayı varılmaktadır. İkizlerden birinde anoreksiya nervoza varsa diğerinde de görülme ihtimali % 50’dir. Bu da hastalığın bazı genetik parametreleri olabileceğini göstermektedir. fakat her ikizde birden hastalık her zaman görülmediği için başka nedenler de vardır.

Anoreksiya nervoza belirtileri ve riskleri çoğu aç kalmaktan ve yetersiz beslenmekten kaynaklanmaktadır. Anoreksiya başlangıcı:

• Yemek yedikten sonra gizlice kusma
• Zayıflıklarını saklama eğilimi (şişkin ve bol kıyafetler giyme)
• Ne kadar yemek yedikleri konusunda doğru sözlü olmama
• Diğer insanların yedikleri konusunda takıntılı olma
• Yemek yerken sürekli yedikleri şeyleri küçük parçalara ayırma
• Yedikten sonra da sürekli kilo durumunu düşünme
• Günde birçok kez kendilerini tartma
• Üşüme problemi ve düzensiz uykular
• Konsantrasyon zayıflığı

Yetersiz beslenmeden dolayı ortaya çıkabilecek belirti ve riskler ise şunlardır:

1. Düzensiz Periyotlar

Anoreksiyalı birçok kadın düzensiz periyotlara sahiptir. Bu da yetersiz beslenmeden dolayı hormonal dengesizliklerden kaynaklanır. Bazı anoreksiyalı kadınlarda da kısırlık görülebilmektedir.

2. Vücut İçi Kimyasal Dengesizlikler

Bunlar sürekli kusmadan ve aşırı laksatif kullanımından kaynaklanır. Örneğin, düşük potasyum seviyesi yorgunluğa, zayıflığa, anormal kalp ritimlerine, böbrek hasrlarına ve kasılmalara neden olur.

3. Kemiklerin İncelmesi (Osteoporoz)

Bu kalsiyum ve D vitamini eksikliğinden kaynaklanır ve kemiklerin kolayca kırılmasına neden olur. Ayrıca kadınlarda periyotlar durduğunda osteoporoza (kemik erimesi) yakalnma riski artar. Çünkü östrojen kadınları kemik erimesine karşı korur ve periyotlar durduğunda östrojen miktarı düşer.

4. Bağırsak Problemleri

Bu aşırı miktarda laksatif almanın sonucudur. Laksatif bağırsak kaslarını ve sinir uçlarını tahrip eder. Bu da kalıcı kabızlığa ve karın ağrılarına neden olur.

5. Ellerde, Ayaklarda ve Yüzde Şişmeler

Bu genellikle vücuttaki su ve sıvı eksikliğinden ve düzensizliğinden kaynaklanır.

6. Dişlerde Problemler

Bu da kusma sonucu ağıza doğru geri dönen mide asitlerinin diş minelerine zarar vermesinden kaynaklanır.

7. Anemi (kansızlık)

Yetersiz beslenmeyle ortaya çıkabilecek bir demir eksikliği anemiye yol açabilir. Bu da kişiyi daha zayıf ve normalden daha yorgun hale getirir.

8. Depresyon

Depresyon Anoreksiya nervozanın en yaygın belirtilerinden biridir.

9. Saç ve Cilt Problemleri

Anoreksiya hastalarında bazen zayıflamış, güçsüz saçlar görülebilir. Cilt de kuru ve serttir.

Anoreksiya Nervoza tedavisinin amaçları şunlardır:

• Anoreksiyadan doğan riskleri (hatta ölüm) azaltmak, minimuma indirmek
• Hastayı kilo almaya ve sağlıklı beslenmeye teşvik etmek
• Diğer belirti ve problemleri azaltmak
• Hastaları hem fiziksel hem de mental olarak güçlendirmeye çalışmak

Anoreksiya nervoza hastaları psikiyatrist, psikolog, hemşire, diyetisyen ve diğer profesyonellerin de yer aldığı uzman bir mental sağlık grubu tarfından sürekli kontrol altında tutulur.

Tedavinin kapsamları şunlardır:

Sağlıklı Beslenme Alışkanlığı Kazanma

Düzenli yemek yemek önemlidir. Yemek yerken porsiyonlarnız az olsa bile günde en az 3 öğün yemek yemek gereklidir. Kendinize ve çevrenzidekilere karşı ne kadar yemek yediğiniz konusunda dürüst olmalısınız. Kendinizi tartma sıklığını azaltmalısınız ve haftada sadece 1 kez tartıya çıkmak yeterlidir. Günlük olarak yediğiniz yemekleri listeleyecek bir günlük yapmak faydanızadır.

Psikolojik (konuşarak) Tedavi

Davranışçı bilişsel terapi (CBT), bilişsel analitik terapi (CAT), kişiler arası psikoterapi (IPT), odaksal psikodinamik terapi anoreksiya nervoza tedavisinde kullanılan terapi çeşitleridir. Konuşma terapilerinde hastaya anoreksiyaya nasıl yakalanmış olunabileceği üzerine konuşulur, yemek ve kilo üzerindeki yanlış düşüncelerin aşılmasına yardımcı olunur ve hastanın duygusal tepkileri tedavi edilmeye çalışılır. Konuşma terapileri zaman alabilir ve birkaç ay boyunca düzenli seanslarla devam edebilir. Tedavi, uzmanlarca görüşmelere katılması istenen diğer aile üyelerini de kapsayabilir.

Antidepresan İlaçları

Bu ilaçların kullanımı depresyon belirtileri görüldüğünde konuşma terapileriyle beraber sürdürülür. 18 yaşından küçük hastalarda antidepresan ilaçları tavsiye edilmez.

Diş Problemleri Gibi, Görülebilecek Fiziksel Problemlerin Tedavisi

Bu tedavi genelde potasyum takviyesini, diş tedavilerini ve laksatif ve su tabletleri gibi maddeleri kullanmamaya yardımcı olmayı içerir. Hastalar ayrıca kemikleri güçlendirmek amacıyla östrojen seviyesini artırıcı hormonlar (ağızdan alınan doğum kontrol hapları gibi) kullanmaya yönlendirilir.

Fayda Sağlayıcı Kişisel Gelişim Araçları

Bu konuda birçok kitap kişisel gelişim kitapları ve yönlendirici kılavuzlar bulunmaktadr. Bunlar anoreksiya nervozanın üstesinden nasıl gelineceğine dair metotlar içerir. fakat bunlar daha ciddi anoreksiya hastalarında etkili olmayabilir. Bu hastaların tedavilerine belirli bir süre hastanede gözetim altında devam edebilir.