Alzheimer, hafıza kaybı, düşünme zorluğu, kişilik değişikliği yaratan bir demans yani bunama türüdür. Bu hastalık genelde 65 yaş üstünü etkiler ve yaş arttıkça riski de artar. Bu hastalığın nedenleri arasında beyin hücrelerinin ölümü ve nörotransmitter acetycholine azalması ve tükenmesi bulunur.

Hücre ölümlerine neden olan en önemli etkenlerden biri beta- amyloid isimli proteindir. Beta-amyloid doğru üretilmezse, hafıza ve düşünme fonksiyonlarında problemler ortaya çıkar.

Bunama Belirtileri Nelerdir ?

Alzheimerın en önemli belirtisi tedrici hafıza kaybıdır. Başlangıçta unutkanlık gibi gözükse de zamanla sosyal hayatı etkiler. Hastalığın ilk dönemlerinde hastalarda bilinç kaybı görülebilir. Yer ve zaman tanımamayla başlayıp aile üyelerini, hatta aynaya baktığında kendini bile tanımayabilir. Hastalığın ilerlemesiyle yemek yeme, giyinme gibi temel ihtiyaçlarını bile karşılamayı unutabilirler.

Hastalar bu yetilerini kaybetmeye başladığında depresyon belirtileri görülebilir. Ruh hali, ailedekiler için iyi bir belirtidir. Öncede yumuşak, hoş olan hastalar sert ve sinirli olabilir. Zaman içinde bağırma, bakıma karşı direnmeye vs başlayabilirler.

Teşhis ve Tedavi

Bu hastalık için bir teşhis testi yoktur. Beyin biyopsisi veya otopsi yeterli olmaz. Alzheimerın teşhisi, bunamaya neden olan şartların aranması ve tedavi edilmesi ile yapılır. Teşhisin değerlendirilmesinde, hastanın günlük fonksiyonlarını yapabilmesine bakılır. Sinir sistemi muayenesi ve kan testleri yapılır. Bilgisayarlı tomografi ve MR da uygulanabilir.

Demans teşhisinde doktorun uygulayacağı mental durum testi çok önemlidir. Bu test hafıza, anlama, dil becerileri ve basit hesapları yapma becerilerini ölçer.

Bu hastalığın tedavisi çoktur. Hasta yaşam biçimi ve ilaçlar hafıza iyileştirmede çok önemlidir. İlaçlar beyinde nörotransmitter aceltylcoline miktarını arttırarak hafızayı güçlendirir. Bu ilaçlar hastalığın ilk aşamasında etkilidir.

Yapılan çalışmalar E vitamini ve bitkisel ilaç ginkgo biloba‘nın hastalığın ilerlemesini yavaşlattığını göstermektedir. Düzenli mental ve fiziksel aktiviteler, sosyallik, doğru beslenme bu gerilemenin yavaşlatılmasını sağlar.

Şiddetli Demansı Olan Hastaların Bakımı

Alzheimerın ileri seviyelerindeki hastaların özel bakıma ihtiyacı vardır.

Banyo Yapımı

• Önceden nasıl banyo yapıyorsa, o şekilde yapmasını sağlayın.
• Havluları, sabunu, şampuanı, duş lifini vs. önceden hazırlayın.
• Hasta duşun altına girmek istemiyorsa süngerle yıkamayı önerin. Kabul etmezse fazla zorlamayın, daha sonra deneyin.
• Sakin ve yumuşak davranın. Çoğu alzheimer hastası yıkanmaktan korkar.
• Sizin yardımınız olmadan yıkanabileceğine inandırın.
• Vücudunda yara, döküntü, kızarıklık varsa doktora bildirin.

Diş bakımı

• Diş fırçasıyla nasıl dişlerini fırçalayacağını gösterin.
• Diş fırçalamak istemiyorsa, ağız ve diş temizliğine yardımcı olan elma veya taze meyveler yedirin.

Giyinme

• Dolaptan eski ve giyilmesi, giydirmesi zor olan kıyafetleri kaldırın.
• Hastaya yardım almadan giyebileceği kıyafetlerden seçin.
• Eskiden nasıl giyiniyorsa ona benzer giyinmesine dikkat edin.
• Hastaya güzel/yakışıklı göründüğünü söylemeniz kendine güvenini arttıracaktır.
• Rahat ayakkabılar seçmeye özen gösterin.

Alzheimer hastalığında beslenme

• Hastaya fazla yiyecek seçeneği sunmayın.
• Yemek yerken/ yedirirken televizyon gibi dikkat dağıtıcı unsurları kaldırın.
• Yemeği küçük parçalara ayırın ve yenilmesi kolay yiyecekler seçin.
• Yemek ısısına dikkat edin.

Tuvalet

• Tuvalet kapısına renkli bir işaret koymak tuvaletin bulunmasını kolaylaştırır.
• Düğmeler, fermuarlar, külotlu çoraplar tuvalet ihtiyacını giderirken sıkıntı olacağından bunları kullanmayın.
• Tuvalete gitmeye dair hatırlatmalarda bulunun.
• Uyurken yatağı ıslatmaması için önlemler alın.

Uyumama, uyku sorunu

• Hastanın gün içinde uyuması, gece uyumasını zorlaştırır.
• Akşam üzeri yapılacak yürüyüş gece uykusunu kolaylaştırır.
• Hastanın yatağı rahat, odası sessiz ve loş olmalıdır.