A vitamini görme başta olmak üzere hücre farklılaşması ve gelişimde kritik öneme sahip bir vitamindir. Gözdeki ışığa duyarlı proteinlerin yapısına katılır.  A vitamini eksikliği az gelişmiş ülkelerde körlüğün en sık nedenlerindendir.

A vitamini yağda eriyen bir vitamindir ve karaciğerde depolanır. Yağ emiliminin bozulduğu durumlarda A vitaminin de emilimi bozulacaktır.

A Vitamininin Normal Değeri Kaçtır?

• < 5 yaş  : 20 – 43 ug/dL
• 6 – 12 yaş : 26 – 49 ug/dL
• 13 – 15 yaş: 26 – 72 ug/dL
• 15 yaş üstü: 30 – 80 ug/dL

A vitamininin 10 ug/dL seviyesinin altında olması durumunda ciddi eksiklikten bahsedilir.

A Vitamininin Faydaları

• Göz sağlığı ve gece görüşü için vazgeçilmezdir.
• Üreme sağlığı için gereklidir.
• Anne karnındaki embriyonun(cenin) gelişimi ve sağlıklı farklılaşmasını sağlar.
• Kemik, diş ve yumuşak doku gelişimine katkıda bulunur.
• Deri ve mukozanın yapısını korur ve enfeksiyona karşı koruyucudur.
• Tüm vücudumuzu saran epitel hücrelerinin yaşamı ve farklılaşmasında görevlidir.

Görüldüğü üzere görme dışında iyi bir cilt sağlığı ve sağlıklı bir gelişim içinde oldukça önemlidir.

A vitamini Eksikliğinin Nedenleri

Yiyeceklerle yeterince alınamaması yada alınan vitamininin yeterince emilememesi sonucu eksiklik gelişir.

• Yiyeceklerle yeterince alınamaması
• Yağda eriye bir vitamin olduğu için yağ emilimini bozulması vitamin A emilimini de bozacaktır. Çölyak ve Crohn hastalığı gibi emilimi bozacak durumlarda eksiklik görülebilir.
• Pankreaz yağ sindiriminde görevli enzimleri salgılar. Dolayısıyla pankreas hastalıklarında ve enzim yetersizliklerinde yine A vitamininin emilimi bozulacaktır.
• Kistik fibrozis : Dış salgı bezlerini tutan genetik bir hastalık
• Safra asiti eksiklikleri
• Karaciğer hastalıkları (siroz gibi)
• Ateşli, kronik enfeksiyonlar
• Doğum ağırlığının çok düşük olması
• Giardiazis; bir tür barsak paraziti
• Tiroid bezinin yetersiz çalışması (hipotirodi)

A Vitamini Eksikliği Belirtileri

A vitamini eksikliği şu belirtilere neden olur;

• Çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği
• Gözün karanlığa uyumunda bozulma ve gece körlüğü (en erken belirtidir).
• Göz kuruluğu
• Göz yüzeyinde köpüksü görünüme sahip lekelenmeler (bitot lekesi)
• Gözün ön yüzünü saran kornea(ışığı kıran saydam tabaka) üzerinde ülserler (yaralar), korneada bulanıklık
• Kornea dokusunun ölmesi
• Korneada delinme ve gözün akması
• Ciltte ve deride kuruluk, kalınlaşma
• Tat kaybı
• Enfeksiyona yatkınlık
• Yara iyileşmesinde gecikme
• Kafa içi basıncında artma (nadir)
• İleri dönemlerde körlük görülür.

Ağır Vitamin A eksikliği çocuklarda hayatı tehdit eder ve ölümlere neden olur.

A Vitamini Eksikliği Tedavisi

Eksikliği tespit edilince nedeni ortadan kaldırıp hızlı bir şekilde tedaviye başlanmalı.  Eksikliğin seviyesine göre ağızdan A vitamini içeren ilaçlar başlanır. Beslenme ile de yeterli alım sağlanır.

A Vitamini İçeren Besinler

A vitamininden zengin besinler;

• Balık yağı
• Karaciğer
• Yumurta sarısı
• Tereyağı
• Krema
• Patates
• Havuç
• Kuru kayısı
• Kavun
• Koyu yapraklı sebzeler (ıspanak, pancar, lahana)
• Mango
• Bezelye
• Tatlı kırmızı biber
• Domates

Yukarıdaki besinler, çoğu insanın günlük diyetinde yer almaktadır. Bundan dolayı A vitamini eksikliği günümüzde daha çok beslenme dışı nedenlerden kaynaklanır. Ancak hala açlıktan çocukların öldüğü ülkeler var ve bu ülkelerde en büyük neden yetersiz beslenme.